Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia (negotiorum gestio). Pretor zapowiedział w edykcie: „jeżeli ktoś będzie prowadził sprawy drugiego lub sprawy tego, który zmarł, udzielę z tego tytułu powództwa”. Węzeł obligacyjny zawiązywał się przez podjęci...
Przedmiot zobowiązania. Treścią każdego zobowiązania jest spełnienie jakiegoś świadczenia w przyszłości. Rzymianie przedmiot świadczenia określali jako dare, facere i praestare. dare (dać) - oznaczało przeniesienie na wierzyciela własności rzeczy lub ustanowienie dla niego ograniczonego prawa rzec...
Przestępstwa prawa prywatnego. Drugim obok kontraktów źródłem powstawania zobowiązań były - wedle systematyki przyjętej przez Gaiusa w Instytucjach - delicta (odpowiednik dzisiejszych „czynów niedozwolonych”, traktowanych jako źródło odpowiedzialności cywilnej), rozumiane jako przestępstwa prawa pr...
Spółka (societas). Historycznym zaczątkiem późniejszej spółki zarobkowej była wspólnota spadkobierców - consortium. Societas - był to związek dwóch lub więcej wspólników (socii), którzy zobowiązywali się dążyć do osiągnięcia wspólnych celów przy użyciu wspólnych środków personalnych i rzeczowych. ...
Szkoda i sposoby jej naprawienia. Szkoda to nic innego jak naruszenie interesu wierzyciela, który wyraża się w jego prawie podmiotowym chronionym przez obowiązujący porządek prawny. Może to być uszczerbek w majątku wierzyciela, ale w równym stopniu uszczerbek w innych dobrach materialnych, jak i ni...
Użyczenie (commodatum). Użyczenie to bezpłatne korzystanie z cudzej rzeczy w zakresie ustalonym przez strony, bez prawa do pobierania pożytków. Commodatum był kontraktem realnym, dwustronnie zobowiązującym niezupełnym, ocenianym wg bonae fidei. Przedmiotem użyczenia były rzeczy niezużywalne najczęś...
Umocnienie zobowiązań. Normalną gwarancją wykonania obowiązku dłużnika była ochrona procesowa (za wyjątkiem zobowiązań naturalnych). Jednym z zabezpieczeń wierzytelności było rzeczowe prawo zastawu. Dodatkowymi zabezpieczeniami ze strony dłużnika było a) ustanowienie
Umorzenie zobowiązań wg prawa pretorskiego. Umorzenie zobowiązania wg ius honorarium polegało na tym, że dłużnik pozwany o spełnienie świadczenia bronił się „przy pomocy zarzutu” (ope exceptionis) i w ten sposób paraliżował powództwo. Pa...
Wymogi co do towaru i ceny sprzedaży. Towarem mogła być rzecz dopuszczona do obrotu gospodarczego, zarówno materialna - res corporalis, jak i niematerialna - res incorporalis. Mogły to być również rzeczy cudze, a to dlatego, że sprzedawca nie miał obowiązku przeniesienia własności na rzeczy sprzeda...
Zasady dotyczące służebności. Służebnościami rządziły pewne zasady ogólne, i tak: „służebność nie może polegać na działaniu” (servitus in faciendo consistere nequit) - obciążony właściciel był zobowiązany jedynie do powstrzymania się od działania (non facere) albo do znoszenia cudzego działania (p...
