Wybrane zagadnienia z filozofii

A POSTERIORI (APOSTERIORYZM) - pogląd mówiący o tym, że poznanie dokonuje się na podstawie doświadczenia, na podstawie faktów, przez indukcję (empiryzm). A PRIORI (APRIORYZM) - pogląd przeciwny do aposterioryzmu, mówiący o tym, że poznanie dokonuje się niezależnie od doświadczenia, a intuicyjnie, p...

ARCHE* - prazasada; jedno z najdawniejszych i najistotniejszych pojęć filozoficznych, oznaczające element, grupę elementów, zjawisko, które znajduje się zarazem u początków i u podłoża pewnej wybranej sfery rzeczywistości albo wszystkiego, co jest; wg Talesa: woda; jest niezbędna do istnienia życia...

DEIZM - pogląd filozoficzny uznający istnienie boga jako stwórcy wszechświata, który nie ingeruje w życie człowieka i świat materialny; Bóg jest zegarmistrzem, który tylko ”nakręcił” zegarek/świat i nic więcej z nim nie robi. DEKADENTYZM - (z fran. - schyłek, upadek) jego podłożem były zjawiska tow...

ELAN VITAL - (z fran. - pęd życiowy) twórcza siła, która jest motorem rozwoju świata istot żywych, nadająca mu dynamizm; według Henri'ego Bergsona stanowi ona podstawę działań duchowych i artystycznych. ELEATYZM - pogląd głoszący, że byt jest wieczny, stały, jeden; jedność materii, odrzucenie istni...

EUTYMIA - stan prawidłowego nastroju; według Demokryta z Abdery warunkiem szczęścia są radość i spokój duszy; czasami eutymią określa się również stan neutralnego nastroju u osób z chorobą afektywną dwubiegunową. FALSYFIKACJA - (z łac. - fałs...

HILOZOIZM - pogląd filozoficzny przypisujący życie, zdolność poruszania się i właściwości duchowe całej materii; według Talesa z Miletu: „wszystko jest ożywione, jak to widać w bursztynie...

INTERSUBIEKTYWNOŚĆ - cecha poznania polegająca na tym, że twierdzenia będące jego wyrazem mogą być rozumiane przez każdą osobę mającą odpowiednie kwalifikacje. INTUICJA - (z łac. - wejrzenie) poznanie bezpośrednie, niepoprzedzone rozumowaniem. IRRACJONALIZM - pogląd filozoficzny głoszący, że rzeczy...

MATERIALIZM* - (z łac. - dotyczący materii) stanowisko głoszące, że jedynie istniejącym, samoistnym bytem jest materia - cielesne, przyrodnicze, czasoprzestrzenne, niezniszczalne tworzywo świata, do którego sprowadzają się lub są modyfikacjami, pochodnymi i od którego są zależne wszelkie przejawy r...

NOMINALIZM - średniowieczna doktryna filozoficzna zaprzeczają istnieniu platońskich idei, traktująca je jedynie jako wyrazy, którym nie odpowiada żadna rzeczywistość; Hume: określił granice poznania do konkretnego doświadczenia; Kant: określił granice do rozumu. NOUMEN - rzecz sama w sobie; według ...

Patrystyka Filozofia chrześcijańska powstała w wyniku próby przedstawienia i uzasadnienia w sposób rozumowy podstawowych tez wiary (o jedynym Bogu osobowym, niezmiennym, wiecznym, różnym i odrębnym od świata materialnego; o Bogu, który ten świ...