HILOZOIZM - pogląd filozoficzny przypisujący życie, zdolność poruszania się i właściwości duchowe całej materii; według Talesa z Miletu: „wszystko jest ożywione, jak to widać w bursztynie i magnesie”. HOLIZM - filozoficzna koncepcja rozwoju rzeczywistości, według której świat stanowi hierarchiczną całość, złożoną z całości niższego rzędu; podlega dynamicznej, twórczej ewolucji prowadzącej do powstania coraz to nowych całości. HOMOIOMERIE - najmniejsze jakościowo cząstki materii, rzeczywistości; według Anaksagorasa: trudno ustalić ich wielkość, bo zawsze może istnieć cząstka mniejsza od najmniejszej. HOMO-MENSURA - według Protagorasa: człowiek jest miarą wszystkich rzeczy, istniejących, że istnieją i nieistniejących, że nie istnieją; każdy człowiek jest sam dla siebie kryterium prawdy, wszystkie doznania zmysłowe i przeświadczenia danej osoby są dla niej prawdziwe. IDEA* - według Platona: opierał się na twierdzeniu zawartym w poglądach Sokratesa, że w pojęciach zawarta jest wiedza pewna i bezwzględna; rzeczy nie mogą być przedmiotem pojęć, gdyż cechuje je zmienność; istnieje za to byt doskonały, niezależny od rzeczy, pierwowzór rzeczy poznawalny rozumowo, ale istniejący poza umysłem; idee istnieją poza rzeczywistością, nie podlegają zmianom, nie posiadają części, są wieczne i nieruchome; na szczycie świata idei znajduje się idea dobra-piękna; według Hegla: idea to zasada wszelkiego bytu. IDEALIZM - stanowisko filozoficzne głoszące tezę o pierwotności czynnika duchowego (myśli, idei, świadomości) wobec materialnej rzeczywistości; i.obiektywny: jedynym obiektywnym bytem rzeczywistym jest idea, która istnieje niezależnie od materii i świadomości ludzkiej, Platon, Tomasz z Akwinu, Hegel; i.subiektywny: świat realny jest jedynie wytworem podmiotu poznającego, neguje istnienie obiektywnej rzeczywistości, Berkeley, Hume, Bergson. ILUMINACJA - poznanie prawd wiecznych przez wewnętrzne oświecenie; według św.Augustyna: nadprzyrodzone światło udzielone umysłowi przez Boga. IMMANENCJA - (z łac. - pozostawać w czymś, pozostający wewnątrz) istnienie czegoś w samym sobie lub niezależność bytowa od jakiegoś czynnika zewnętrznego; przeciwieństwo transcendencji. IMMORALIZM - pogląd, według którego obowiązująca moralność powinna być zastąpiona innym, często przeciwstawnym systemem wartości. IMPERATYW KATEGORYCZNY I HIPOTETYCZNY - norma moralna, nakaz, reguła; według Kanta: imperatyw hipotetyczny nakazuje podjąć określone działania, aby osiągnąć pożądany cel, o tyle imperatyw kategoryczny mówi, jak należy postępować, aby czyn był moralnie słuszny. INDETERMINIZM - pogląd przeciwstawny do determinizmu, głoszący niezależność zjawisk i zdarzeń od ogółu warunków ich wystąpienia oraz istnienie wolnej woli.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)