To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rdz. XIV: Sprawiedliwość i rządy prawa (praworządność)
A. Idea sprawiedliwości i jej znaczenie w procesie stanowienia i stosowania prawa
Co to jest sprawiedliwość - filozofowie i etycy głowią się nad tym od starożytności - darujemy sobie szczegóły
Arystoteles - podział na:
Sprawiedliwość wyrównawcza - „odpłata” za dobro lub zło
Sprawiedliwość rozdzielcza (dystrybutywna) - podział ciężarów lub nagród między zobowiązanych lub zasłużonych
Stąd dwojaki rozumienie sprawiedliwości:
Dobro etyczne, cnota
Zasada regulująca wymianę dóbr lub przydzielanie dóbr i ciężarów - ta nas bardziej interesuje
Materialne koncepcje sprawiedliwości - czyli jak dzielić dobra:
Każdemu wg jego dzieł - liczy się efekt (wartość dzieła), nie bierzemy pod uwagę nakładu pracy
Każdemu wg jego zasług - nie tylko efekt końcowy, ale i poniesione nakłady i wyrzeczenia
Każdemu wg jego potrzeb - bliskie idei miłosierdzia (caritas); stąd opracowania dot. minimum socjalnego; utrudniona przez b. indywidualne odczuwanie potrzeb
Każdemu wg jego pozycji - formuła arystokratyczna; hierarchia społeczna; dziś np. inne traktowanie dorosłych i dzieci, zdrowych i chorych oraz stosowanie organizacjach o wyraźnej hierarchii („mundurowych”)
Każdemu to samo - skrajny egalitaryzm; nie bierze pod uwagę wyjątkowości każdego człowieka; stosowana np. w prawie wyborczym
Każdemu wg tego, co przyznaje mu prawo - odesłanie do merytorycznych kryteriów ustalanych przez prawo; prawo zaś przyjmuje którąś z powyższych reguł
Formalna koncepcja sprawiedliwości („zasada zasad”: zasada równej miary, zasada konsekwencji, zasada sprawiedliwości statycznej) - równe traktowanie podmiotów znajdujących się w jednakowej sytuacji lub noszących jednakowe cechy (czyli: jak już przyjąłeś jedną z materialnych koncepcji sprawiedliwości, to bądź konsekwentny w jej stosowaniu )
W praktyce to cholernie skomplikowane
Sprawiedliwość proceduralna - uczciwe i równe wobec wszystkich zainteresowanych posługiwanie się procedurami decyzyjnymi prowadzącymi do stosowania prawa
Zasada słuszności (aequitas) - ma łagodzić skutki rygorystycznie stosowanych reguł sprawiedliwości
B. Państwo prawne (rządy prawa) Idea sprawiedliwości -rozbudowana, subiektywna, często stosowana ideologicznie nie jest wystarczająca - Oświecenie i XIX w. stworzyło nowy standard: ideę państwa prawnego (rządów prawa)
Państwo prawa to pewien ideał, postulowany stan faktyczny, zasada prawno-ustrojowa
Państwo prawa działa za pośrednictwem swoich organów, na podstawie norm prawnych i w ich granicach
(…)
… fundamentalnych zasad prawa - np. indywidualizacja odpowiedzialności karnej, domniemanie niewinności, niedziałanie prawa wstecz itp.
Respektowanie zasad: pewności prawa, jawności i jasności prawa, zachowania odpowiedniej vacatio legis oraz zasady pacta sunt servanda (umów należy dotrzymywać)
Zasada demokratycznego państwa prawa jest związana z ustrojem demokratycznym - w innych ustrojach nie próbowano…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)