Sprawiedliwość i rządy prawa - omówienie

Rozdział XIV
Sprawiedliwość i rządy prawa
Idea sprawiedliwości i jej znaczenie w procesie stanowienia i stosowania prawa
Sprawiedliwość wyrównawcza - dotyczy „odpłaty” za dobro i świadczenia otrzymane od innych oraz zło.
Sprawiedliwość rozdzielcza(dystrybutywna) - odnosi się do dzielenia ciężarów lub nagród między zobowiązanych i zasłużonych Znaczenia sprawiedliwości:
Sprawiedliwość jako dobro etyczne
Sprawiedliwość pojmowana jako zasada regulująca wymiana dóbr(premie wynagrodzenia i inne dobra) i ciężarów(kary, podatki cła, itp.)
Materialne koncepcje sprawiedliwości
Każdemu według jego dziel - pod uwaga brany jest efekt końcowy bez względu na inne okoliczności.
Każdemu według jego zasług - pod uwagę brany jest efekt końcowy ale znaczenie mają też okoliczności jego osiągnięcia np. nakłady
Każdemu według jego potrzeb - Każdemu według jego pozycji - jest arystokratyczna koncepcja, biorąca pod uwagę głównie zhierarchizowanie społeczeństwa i odzwierciedlenie jej na dostępność do dóbr.
Każdemu to samo - Każdemu według tego co przyznaje mu prawo - jest odniesieniem do tego którą z powyższych zasad uznaje prawo.
Formalna koncepcja sprawiedliwości - we tym ujęciu przez sprawiedliwość rozumie się właściwość czyjego postępowania polegającą na równym traktowaniu podmiotów znajdujących się w jednakowej sytuacji lub noszących jednakowe cechy.
Państwo prawne rządy prawa
Zasada państwa prawnego:
Idea państwa prawnego dotyczy działań państwa. Obowiązkowe jest ukaranie każdego wykrytego naruszenie prawa. Państwem prawnym może być tylko takie państwo w którym prawo określa granice władzy publicznej.
Nie każde naruszenie przez państwo prawa jest równoważne z brakiem praworządności Koncepcje praworządności;
Koncepcja praworządności formalnej - porządek prawny akceptuje wartości formalne związane ze sposobem stanowienia prawa
Koncepcja praworządności materialnej - porządku prawnego, dla którego fundamentalne znaczenie mają wartości materialne, tj. nie dotyczące tylko stanowienia i stosowania prawa, ale również jego treści. Dobre prawo;
Prawo jest dostatecznie ogólne aby być bezstronnym arbitrem
Prawo jest należycie ogłoszone Prawo nie działa z mocą wsteczna Prawo jest jasne Prawo unika sprzeczności norm Prawo nie domaga się od adresatów rzeczy niemożliwych
Prawo jest względnie trwałe w czasie
Działania urzędowe pozostają w zgodności z prawem

(…)

… urzeczywistnieniem tej koncepcji to taki, które nie tylko przestrzega prawa , ale też prawo pozytywne spełnia w nim podstawowe warunki odnoszące się do jego treści i formy.
Gwarancje państwa prawnego Gwarancje materialne - czyli takie zorganizowanie życia społecznego w państwie, który uczyni naruszenie prawa przez państwo mało prawdopodobne lub zminimalizuje jego zasięg. Gwarancje formalne(instytucjonalne) - wyraża…
… sądu konstytucyjnego)
Gwarancje proceduralne - związane ze stosowaniem prawa. (np. istnienie wieloinstancyjnego sądu)
Demokratyczne państwo prawne
To takie, które:
Realizuje zasadę trójpodziału władz
Posiada w pełni niezawisłe sądy
Posiada sądową kontrolę stosowania prawa przez administracją.
Istnienie sądowej kontroli zgodności prawotwórstwa z konstytucją
Zagwarantowanie każdemu prawa do sprawiedliwego sądu
Przestrzeganie prze wszystkie organy władzy publicznej wyznaczonych im kompetencji
Istnienie i przestrzeganie praw człowieka i obywatela zgodnych z obecnymi standardami.
Przestrzeganie w procesie stanowienia i stosowania prawa fundamentalnych zasad prawa
Przestrzegania zasad: pewności prawa, jawności i jasności prawa, zachowania odpowiedniej vacatio legis, a także zasady, że umów należy…
... zobacz całą notatkę