Źródła prawa międzynarodowego w znaczeniu formalnym - wykład

Nasza ocena:

3
Pobrań: 49
Wyświetleń: 504
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Źródła prawa międzynarodowego w znaczeniu formalnym - wykład - strona 1 Źródła prawa międzynarodowego w znaczeniu formalnym - wykład - strona 2

Fragment notatki:

ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO W ZNACZENIU FORMALNYM
Aby lepiej zrozumieć, co kryje się pod pojęciem „źródła prawa międzynarodowego w znaczeniu formalnym”, zacznijmy od czegoś bliższego codziennemu doświadczeniu. Otóż wyjaśnijmy, co mamy na myśli mówiąc o źródłach prawa krajowego w znaczeniu formalnym. Mówiąc o „formach” prawa mamy na myśli pewne warunki formalne, które muszą być spełnione, by regulacje danego rodzaju uzyskały moc prawnie (a nie np. moralnie) wiążącą. Przykładowo chodzi tu o:
1. warunki podmiotowe (tzn. wiążące normy prawne danego rodzaju mogą być stanowione jedynie przez określone podmioty),
2. warunki proceduralne (tzn. wiążące normy prawne danego rodzaju muszą być stanowione w określonym trybie). Owe warunki formalne mogą być odmienne dla różnych źródeł prawa.
Przykładowo: „formą proceduralną” ustawy jest to, że np.
- inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi, Radzie Ministrów, a także grupie co najmniej 100.000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu (art. 118 Konstytucji),
- Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach (art. 119 Konstytucji),
- Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inna większość (art. 120 Konstytucji). Warunki formalne dla np. rozporządzeń są już odmienne.
Kto ustanawia te „warunki formalne”?
W porządkach krajowych zwykle ustawa zasadnicza (konstytucja) określa formy obowiązującego prawa. Np. Konstytucja RP wymienia źródła prawa polskiego w znaczeniu formalnym stanowiąc, że:
Art. 87 i art. 234 Konstytucji RP
„Art. 87. (1) Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
(2) Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego”.
„Art. 234. (1) Jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenia z mocą ustawy w zakresie i w granicach określonych w art. 228 ust. 3-5 [Konstytucji]. Rozporządzenia te podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu”.
Odpowiednika konstytucji krajowych na próżno jednak szukać - jak wspominaliśmy - w prawie międzynarodowym. Prawo międzynarodowe nie ma konstytucji rozumianej jako akt regulujący podstawy ustrojowe społeczności międzynarodowej (i wskazujący np. źródła prawa międzynarodowego). Tradycyjnie przyjmuje się jednak, że niepełny katalog źródeł formalnych prawa międzynarodowego wymieniony jest w art. 38 Statutu MTS.


(…)

… podstawy ustrojowe społeczności międzynarodowej (i wskazujący np. źródła prawa międzynarodowego). Tradycyjnie przyjmuje się jednak, że niepełny katalog źródeł formalnych prawa międzynarodowego wymieniony jest w art. 38 Statutu MTS.
Art. 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości stanowi:
Artykuł 38.
1. Trybunał, którego zadaniem jest orzekać na podstawie prawa międzynarodowego w sporach, które będą mu przekazane, będzie stosował:
a) konwencje międzynarodowe, bądź ogólne, bądź specjalne, ustalające reguły, wyraźnie uznane przez państwa spór wiodące;
b) zwyczaj międzynarodowy, jako dowód istnienia powszechnej praktyki, przyjętej jako prawo;
c) zasady ogólne prawa, uznane przez narody cywilizowane;
d) z zastrzeżeniem postanowień artykułu 59, wyroki sądowe tudzież zdania najznakomitszych
znawców prawa publicznego różnych narodów, jako środek pomocniczy do stwierdzania przepisów prawnych.
2. Postanowienie niniejsze nie stanowi przeszkody, aby Trybunał mógł orzekać ex aequo et bono, o ile strony na to zgadzają się.
Z przepisu tego wynika, że źródłami prawa międzynarodowego w znaczeniu formalnym są:
a) konwencje międzynarodowe (UWAGA: „konwencja”, „umowa” „traktat”, „pakt”,
„porozumienie” etc. - to synonimy!),
b) zwyczaj międzynarodowy,
c) zasady ogólne prawa, uznane przez narody cywilizowane.
Za źródła prawa międzynarodowego uznaje się również - obok wymienionych w art. 38 Statutu:
d) akty jednostronne państw,
e) wiążące uchwały organizacji międzynarodowych.
Powyższe wyliczenie jest absolutnie kluczowe dla zrozumienia, w jaki sposób prawo międzynarodowe reguluje stosunki w ramach społeczności międzynarodowej. Dlaczego? Otóż (w pewnym uproszczeniu) prawo międzynarodowe składa się jedynie z takich norm, które „mają formę”: konwencji, zwyczaju, ogólnej zasady prawa, wiążącej uchwały organizacji międzynarodowej lub wynikają z aktów jednostronnych. Kończąc ten fragment rozważań dodać trzeba, że system prawa międzynarodowego nie jest systemem precedensowym w tym znaczeniu, co common law. Przypomnijmy…
… publicznego różnych narodów, jako środek pomocniczy do stwierdzania przepisów prawnych.
2. Postanowienie niniejsze nie stanowi przeszkody, aby Trybunał mógł orzekać ex aequo et bono, o ile strony na to zgadzają się.
Z przepisu tego wynika, że źródłami prawa międzynarodowego w znaczeniu formalnym są:
a) konwencje międzynarodowe (UWAGA: „konwencja”, „umowa” „traktat”, „pakt”,
„porozumienie” etc. - to synonimy…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz