ĆWICZENIE 1
Wiadomości wstępne z tektoniki
Określanie poło enia warstwy w przestrzeni.
Pomiary kompasem geologicznym
Tektonika jest to nauka o strukturach przestrzennych skorupy ziemskiej i o ruchach kształtujących te
struktury.
Skorupa ziemska (litosfera) składa się ze skał osadowych, magmowych i metamorficznych.
Skały magmowe tworzą wśród innych skał masywy, yły i inne ciała czyli intruzje.
Skały osadowe (i niekiedy metamorficzne) występują w postaci warstw.
Warstwa jest to podstawowa forma występowania skał
osadowych, powstała w wyniku nagromadzenia elementów
mineralnych i organicznych na powierzchni skorupy
ziemskiej.
Warstwa ograniczona jest płaszczyznami stropu i spągu.
Strop - jest to powierzchnia warstwy, oddzielająca ją od
warstwy bezpośrednio młodszej.
Spąg - jest to powierzchnia warstwy, oddzielająca ją od warstwy bezpośrednio starszej
.
Je eli na warstwach starszych le ą warstwy młodsze, mówimy o normalnym następstwie warstw. Strop
warstwy jest wówczas jej górną granicą, a spąg - dolną.
Je eli w wyniku ruchów tektonicznych warstwy młodsze znajdą się pod warstwami starszymi - następstwo
warstw będzie odwrócone; górna granica warstwy będzie odpowiadała spągowi, a dolna -stropowi warstwy.
Parametry charakteryzujące warstwę:
Wychodnia - obszar występowania warstwy na powierzchni terenu.
Mią szość rzeczywista - grubość warstwy, mierzona prostopadle do stropu i spągu
Mią szość pozorna - odległość między stropem a spągiem warstwy, mierzona pod kątem innym ni 90o
Mią szość pozorna jest zawsze większa od mią szości rzeczywistej.
Gdy mią szość warstwy jest zmienna oblicza się mią szość średnią.
1
Określanie poło enia warstwy w przestrzeni
Poło enie warstwy w przestrzeni charakteryzują następujące parametry:
- linia biegu (bieg, rozciągłość) - linia pozioma na powierzchni warstwy; krawędź przecięcia powierzchni
warstwy z płaszczyzną poziomą.
- azymut linii biegu - kąt zawarty między kierunkiem północy (N) a linią biegu (mierzony zgodnie z
ruchem wskazówek zegara)
- linia upadu - linia prostopadła do linii biegu, le ąca na powierzchni warstwy, wyznaczająca kierunek
największego nachylenia warstwy
.
- kierunek nachylenia - rzut linii upadu na płaszczyznę poziomą
- kąt upadu (upad) - kąt pionowy zawarty
między linią upadu a kierunkiem nachylenia
- azymut kierunku nachylenia - kąt między
kierunkiem północy (N) a kierunkiem
nachylenia (mierzony zgodnie z ruchem
wskazówek zegara).
- ogólny kierunek nachylenia - geograficzne
określenie kierunku nachylenia warstwy
(według stron świata) , np na N - na północ,
NW - północny zachód, SSE - południowy
południowy wschód itp.
Do pomiaru tych parametrów słu y kompas geologiczny.
Budowa kompasu:
Budowa kompasu typu Freiberg 65 widok z góry i z dołu;
1 - płytka obrotowa, 2 - lusterko,3 - muszka, 4 - klinometr płytkowy, 5 - libella rurkowa, 6 - lunetka z kręgiem
pionowym, 7 - śruba do przyłączenia statywu, 8 - libella pudełkowa, 9 - szczerbinka, 10 - przycisk uruchamiający igłę
magnetyczną, 11 - podziałka
(…)
… do 90 stopni lub od 0 do 100 gradusów
- libelka (poziomica), słu ąca do poziomowania kompasu (5, 8)
- dwie śruby: areta , zwalniający igłę magnetyczną i bolec, uruchamiający klinometr (10, 15)
Za pomocą kompasu dokonujemy pomiaru kątów poziomych (azymuty linii biegu i kierunku nachylenia)
oraz pionowych (upad).
Pomiar azymutu linii biegu:
Przykładamy kompas dłu szą krawędzią do powierzchni warstwy…
… z kręgiem
pionowym, 7 - śruba do przyłączenia statywu, 8 - libella pudełkowa, 9 - szczerbinka, 10 - przycisk uruchamiający igłę
magnetyczną, 11 - podziałka kompasu, 12 - igła magnetyczna, 13 - klinometr wahadłowy, 14 - śruba do obracania
podziałki kątów poziomych (dla korekty deklinacji), 15 - przycisk uruchamiający klinometr, 16 - dolne okienko libelli
rurkowej, 17 - gniazdo śruby statywowej
2
Elementy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)