Z jej treści dowiemy się więcej na takie tematy, jak: doktryna a ideologia, tradycyjna typologia doktryn politycznych, lewica, prawica i centrum.
WSPÓŁCZESNE DOKTRYNY I IDEOLOGIE POLITYCZNE
DOKTRYNY, IDEOLOGIE A PROGRAMY POLITYCZNE.
TYPY DOKTRYN
Doktryny, ideologie i programy polityczne są istotnym elementem życia politycznego, tak w skali jednego państwa, jak i w skali międzynarodowej. Stanowią one formy, w jakich poszczególne grupy społeczne wyrażają swoje interesy i dążenia.
Doktryna a ideologia
Ideologia polityczna to całokształt poglądów danej kategorii czy grupy społecznej - partii, klasy, warstwy - na strukturę społeczeństwa, na państwo i na prawo, zawierający przynajmniej następujące elementy: wskazanie wartości, które dana grupa uznaje za ważne w życiu politycznym - takimi wartościami mogą być na przykład państwo, naród, silna władza, równość społeczna, wolność jednostki, pokój na świecie itp.; obraz rzeczywistości politycznej wraz z jej oceną; określenie metod i środków służących osiągnięciu pożądanej rzeczywistości społecznej. Ideologie nie muszą być usystematyzowane ani nie muszą zawierać wszystkich wyżej wymienionych elementów. Istotne dla każdej z nich jest jednak to, że wyznacza pewne wartości, czy tylko jedną wartość, jak na przykład dobro narodu.
Doktryna polityczna jest bardziej konkretnym przedstawieniem postulatów zawartych w jakiejś ideologii, najczęściej w odniesieniu ich do określonego miejsca i czasu. Zawiera wskazówki działania politycznego, to znaczy działania zmierzającego do osiągnięcia i sprawowania władzy bądź też udziału we władzy. W każdej doktrynie musi być miejsce na twierdzenia lub oceny dotyczące władzy i jej sprawowania, a zatem i na problemy państwa i prawa. Doktrynę łączy z ideologią wspólna idea nadrzędna. Tak na przykład można mówić o ideologii liberalnej czy liberalizmie w ogóle, podczas gdy doktryna liberalna Johna Stuarta Milla, zawierająca postulat rządu reprezentatywnego, jest przykładem zastosowania ogólnych zasad liberalizmu do jednego kraju w określonej epoce, mianowicie do 2 pol. XIX w.
Program polityczny
Program polityczny z reguły zawiera wykaz działań politycznych, które dana grupa polityczna (partia, ruch) zamierza podjąć w określonym miejscu i czasie. Program bywa zazwyczaj uszczegółowieniem doktryny i opiera się na jakiejś ideologii, chociaż czasami może łączyć w sobie elementy różnych ideologii (mówimy wtedy o eklektycznym programie politycznym).
Na przykład jakaś grupa propagująca ideologię liberalną, ogólnie głosząca zasadę wolności jednostki w społeczeństwie, broni jako fundamentu liberalnego państwa zasady wolnej gry sił rynkowych (doktryna) i w programie swoim zapowiada, że będzie dążyć do zniesienia ingerencji państwa w gospodarkę przez prywatyzację przedsiębiorstw państwowych w ciągu 5 lat oraz zniesienie subwencji i dotacji państwowych w ciągu 6 lat. Te ostatnie wskazania to już elementy programu konkretnego politycznego działania. Warto tu zaznaczyć, że czasem program jakiejś grupy politycznej może wyprzedzać powstanie doktryny, a nawet ideologii tej grupy, np. jakaś grupa zmierza przede wszystkim do poprawienia sytuacji gospodarczej kraju, ma program likwidacji nierentownych przedsiębiorstw państwowych, a dopiero potem konstruuje czy raczej sięga po ideologiczne i doktrynalne argumenty uzasadniające ten program, zaczerpnięte np. z tradycyjnego liberalizmu.
(…)
… są to doktryny uznające rewolucję za podstawowy sposób działania politycznego, przy czym przez rewolucje ich twórcy rozumieją gwałtowny sposób likwidacji aktualnie istniejącego porządku społecznego i politycznego, najczęściej połączony z użyciem przemocy wobec przeciwników zmiany. Marksizm, leninizm, maoizm - to przykłady typowych doktryn rewolucyjnych.
Swoisty charakter mają doktryny utopijne. Nazwa pochodzi…
… to takie, które głoszą konieczność istnienia w każdym społeczeństwie elit (tj. grup dominujących w różnych dziedzinach życia społecznego), na przykład elity politycznej, ekonomicznej, intelektualnej, oraz aprobują zróżnicowanie polityczne, ekonomiczne społeczeństwa, przypisując elitom większe prawa jako rekompensatę zwiększonych obowiązków elit.
Doktryny egalitarne (równościowe) to doktryny propagujące egalitaryzm…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)