Utylitaryzm i demokracja polityczna: Spinoza. Rozwój teorii prawa natury:
Niderlandy w XVII w. były świadkiem ogromnych konfliktów społeczno-politycznych o podłożu religijnym. Dochodziło do starć monarchistów z republikanami, libertynów przeciwko inkwizycyjnej polityce kalwińskich pastorów (w ogóle niderlandzka reformacja wykazywała szczególny konserwatyzm). W takiej właśnie rzeczywistości zrodziła się doktryna religijno-polityczna Spinozy.
Benedykt Spinoza: (1632-1677), wybitny filozof, teolog i polityk. Jako drugi po Grocjuszu dokonał próby zlaicyzowania i zracjonalizowania doktryny politycznej, jest autorem „Traktatu teologiczno-politycznego”.
poglądy Spinozy:
jego doktryna polityczna na tle ówczesnej rzeczywistości była wzorem postawy tolerancji, utylitaryzmu i demokracji
uważał, że Pismo Św. nie jest źródłem wiedzy (prawda nie jest istotą religii, jej wykład dotyczy tylko zasad moralnych)
domeną filozofii jest szukanie prawdy (nie wolno mieszać filozofii z religią)
wolność przekonań to, jego zdaniem, podstawowe prawo natury (z tej zasady można wyłączyć jedynie te poglądy, które mają charakter wywrotowy)
religia ma być narzędziem (utylitaryzm religijny) kształtującym moralność i posłuszeństwo ludu (Spinoza był prekursorem ideologii oświecenia)
teoria politycznej demokracji:
Poglądy polityczne Spinozy ukształtowały się pod dużym wpływem doktryny Thomasa Hobbesa, od którego przyjął on schemat powstania państwa i elementy konstrukcji suwerenności, choć konkluzje obu autorów były różne. Wg nich demokracja to jedyny ustrój, w którym trwa równość cechująca stan natury. Pozwala ona na zachowanie największej sfery wolności, bo stwarza warunki dla rozumnego życia.
Propozycje zorganizowania rządów demokratycznych są u Spinozy dość niejasne. Twierdził, że:
całe społeczeństwo winno uczestniczyć w sprawowaniu rządów (zdawał sobie jednak sprawę, że jest to niemożliwe)
należy wprowadzić cenzusy
władza najwyższa powinna należeć do rady najwyższej, składającej się ze starszych lub pierworodnych (rada kierowałaby obywatelami w sposób absolutny)
demokracja powinna zapewnić ochronę wolności obywateli przed despotyzmem, wojnami domowymi oraz fanatyzmem kleru
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)