To tylko jedna z 26 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
SŁAWOMIR MASZEWSKI
USTRÓJ RZECZYPOSPOLITEJ SZLACHECKIEJ
OBYWATELE
W połowie XVI wieku szlachta stanowiła ok. 500 tys. osób, czyli 8% społeczeństwa. Potem średnia wzrosła do ok. 10%. Ludność Rzeczypospolitej wzrosła wówczas do ok. 8 mln. Liczebność szlachty na tle innych krajów Europy wskazuje poniższa tabela:
Stany / Kraje
Korona
Hiszpania
Francja
Anglia
szlachta
10%
10%
1%
3,7%
duchowieństwo
0,5%
2%
1%
mieszczaństwo
20%
20%
20%
96.3%
chłopi
69,5%
68%
78%
* - opracowano na podstawie Polska w epoce Odrodzenia, pod red. A. Wyczańskiego
Ok. 1569 roku po przyłączeniu Litwy do Korony szlachta stanowiła 10% społeczeństwa, czyli ok. 800 tys. ludzi; w tym magnateria - 0,5% czyli ok. 400 osób (0,005% ogółu ludności.
Polską szlachtę wyróżniał na tle Europy jej stan zamożności.
Kraje
Wśród 10% stanu szlacheckiego:
Rzeczpospolita
Magnateria, bogata i średnio zamożna szlachta
4%
Drobna, kolokacyjna, zaściankowa, gołota
6%
Hiszpania
Arystokracja i bogata szlachta
1%
Hidalgowie (nieposesjonaci)
9%
Na 10% średnią stanu szlacheckiego składa się nierównomierny jej rozkład w poszczególnych częściach kraju. Charakterystyczną cechą tego rozkładu jest wysoki procent szlachty na Mazowszu. Stan ten był wywołany najprawdopodobniej przenikaniem włodyków do stanu szlacheckiego w okresie przed scaleniem z Koroną (1526), co wywołało skutek w postaci wielkiej liczby ubogiej szlachty w tej prowincji.
Kategorie ludności w Rzeczypospolitej w latach 1570 - 1580
Wielkopolska
Małopolska
Mazowsze
Prusy Królewskie
szlachta
5,6%
4,6%
23,4%
3%
duchowieństwo
0,3%
0,2%
0,1%
1,2%
mieszczaństwo
25,2%
26,3%
14,1%
36,5%
chłopi
68,9%
68,9%
62,4%
59,3%
Do stanu szlacheckiego często przedostawali się bogaci mieszczanie, którzy z czasem dochodzili nawet do rangi magnatów. W XIV wieku w szeregi szlachty przeniknęli: Melsztyńscy, Jordanowie, Chełmscy i Wierzynkowie. Natomiast w wiekach XV-XVI awansowali do tego stanu: Salomonowie, Boenerowie, Firlejowie, Morsztynowie, Szembekowie, Betmanowie, Czarni, Mazaraki, Scypionowie i Wodziccy. Później starano się ograniczyć dostęp do stanu panującego. W zasadzie szlachcicem zostawało się dzięki urodzeniu się z rodziców szlachty. Wyjątkiem od reguły była
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)