To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
URZĘDNICY Pod koniec XIX w. nastąpił poważny wzrost liczy pracowników państwowych. Było to związane z faktem, że dawne służby się rozbudowywały, a ponadto powstawały nowe, np.: poczta. W Polsce pod zaborami ten wzrost był dziesięciokrotny. Tutaj przyczyny były specyficzne - z jednej strony było to związane ze wzrostem potrzeb państwa, z drugiej strony państwa zaborcze zwiększając liczbę urzędników chciały bardziej kontrolować Polaków:
w Królestwie Polskim początkowo, przed powstaniami, urzędnikami byli wyłącznie Polacy. Jednak po powstaniach sytuacja się zmieniła i urzędnikami mogli zostać tylko Rosjanie,
w Prusach Polacy byli dopuszczeni do urzędów, ale były im postawione bardzo wysokie wymagania w zakresie języka i wykształcenia,
w Austrii za sprawą namiestnika Grabskiego nastąpiła polonizacja urzędów na terenie Galicji.
Z wyjątkiem zaboru pruskiego urzędnicy wśród inteligencji byli nieobecni. Ponadto występowała do nich niechęć. W ciągu XIX w. ugruntowało się, że urzędnik jest zawodem, z którym łączą się pewne uprawnienia względem państwa w kwestii uposażenia, świadczeń rentowych i emerytalnych oraz trwałości sprawowania urzędu (w państwach europejskich był olbrzymi wachlarz tej trwałości). Ponadto w ciągu XIX w. skrystalizowały się wymagania, które stawiano wobec kandydatów na urzędników. Lista tych wymagań była różna w różnych krajach, np.: w Prusach:
wymagano wyższego wykształcenia prawniczego,
po ukończeniu studiów należało odbyć aplikację sądową (wymów wprowadzony w 1846 r.),
po aplikacji kandydat powinien był odbyć służbę przygotowawczą w administracji i zakończyć ją zdanym egzaminem.
Sejm Polski Odrodzonej pracował nad ustawą o prawie urzędniczym. Ścierały się różne koncepcje unormowania tej funkcji państwowej. Uznano, że sprawność administracji można podnieść przez nadanie stanowi urzędniczemu karty praw i obowiązków w postaci pragmatyki wypróbowanej w państwach o ustalonej biurokratycznej tradycji. Ostatecznie sejm Ustawodawczy uchwalił w 1922 r. ustawę o państwowej służbie cywilnej. Ta ustawa jako swój wzorzec miała przepisy pruskie i po części austriackie. Ustawa normowała sytuację prawną ogółu funkcjonariuszy państwowych. Były natomiast odrębne przepisy regulujące pragmatykę sędziów, prokuratorów, nauczycieli i profesorów szkół wyższych, pracowników przedsiębiorstw i monopoli państwowych).
Szczególny stosunek jaki powstał między funkcjonariuszem państwowym a pracodawcą (państwem) nie był oparty na umowie o pracę - był to stosunek publiczno-prawny w postaci aktu nominacji/ mianowania/ powołania na stanowisko:
akt administracyjny władzy państwowej,
akt jednostronny (umowa o pracę jest aktem dwustronnym),
(…)
… niż dla innych zawodów, gdyż otrzymywał ją od razu w pełnym wymiarze (już 10 lat pracy zapewniało urzędnikowi pełną emeryturę),
opieka lekarska dla urzędników,
pomoc dla urzędników w pokrywaniu kosztów kształcenia dzieci,
zniżka na przejazdy kolejowe,
urzędnicy mogli się zrzeszać w osobne stowarzyszenia, które miały charakter związku zawodowego urzędników.
Ustawa o państwowej służbie cywilnej z 1922 r. normowała także inne sprawy, np.: tryb awansu, obowiązki funkcjonariuszy:
lojalność,
zachowanie tajemnicy,
szczególna wierność,
posłuszeństwo przełożonym,
obowiązek przeniesienia się na równorzędne stanowisko do innej miejscowości.
Warunki materialne urzędnika:
Zaraz po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nie były one dobre. Wynikało to z faktu, ze polska waluta - marka polska - podlegała hiperinflacji. Potem ta sytuacja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)