To tylko jedna z 18 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
TEORIA KONSTYTUCJI Definicja konstytucji. Konstytucja jest to:
akt prawny o najwyższej mocy prawnej w systemie prawnym danego państwa;
akt określający podstawowe zasady ustroju państwa, regulujący ustrój naczelnych organów (władz) państwa, zakres ich kompetencji i wzajemne relacje oraz formułujący podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki,
akt uchwalany i zmieniany w szczególnej procedurze, „trudniejszej” niż procedura uchwalania czy zmieniania ustaw zwykłych,
definicja z wykładu: ustawa zasadnicza regulująca podstawy ustroju państwa i uchwalana w szczególnym trybie.
Etymologia terminu „konstytucja”, jego znaczenia i synonimy. Etymologia: Termin „konstytucja” pochodzi od łacińskiego słowa constituere , co oznacza: ustanawiać, urządzać. Już w czasach rzymskich czynność organów państwowych zmierzającą do określenia ustroju politycznego ( rem publicam constituere ) odróżniano od działań prawotwórczych, polegających na tworzeniu ustaw zwykłych ( leges dare, leges scribere ). W średniowieczu termin constitutio używano na określenie reguł życia zakonnego, ale już w XVI w. francuski pisarz polityczny Jean Bodin posługiwał się nim dla oznaczenia praw fundamentalnych państwa. W XVIII w. Monteskiusz używał terminu constitutio na oznaczenie: a) całokształtu właściwości środowiska geograficznego w związku z jego ustrojem politycznym, b) faktycznego ustroju państwa, c) podstawowych zasad prawnych ustroju politycznego. W Polsce szlacheckiej terminu constitutio używano na określenie ustaw sejmowych.
Znaczenie: Termin „konstytucja” jest używany niekiedy w znaczeniu socjologiczno-politycznym na określenie faktycznego układu sił politycznych istniejących w danym państwie, decydującego o treści prawa. W znaczeniu tym „konstytucję” posiada każde państwo, niezależnie do istniejącego systemu politycznego i od istnienia w nim konstytucji pisanej. Inne znaczenia terminu „konstytucja” to znaczenie formalne i materialne (pyt. 20).
Synonimy: Ustawa zasadnicza, ustawa konstytucyjna.
Geneza konstytucji. Idea konstytucji pisanej, jako ustawy zasadniczej w państwie, pojawiła się w okresie rewolucyjnych przemian ustrojowych i walki o władzę polityczną w końcu XVIII w. Przyczyny powstania pierwszych konstytucji pisanych były złożone. Obok przyczyn specyficznych dla poszczególnych państw wymienić można czynniki uniwersalne, które wpłynęły na „spisanie” zasad ustroju politycznego. Najczęściej wskazuje się na:
poglądy szkoły prawa natury, w mył których władza państwowa powinna być ograniczona przez przyrodzone prawa jednostki,
(…)
… można tylko ogólnie (np. działalność partii politycznych). Kwestie uregulowane ogólnie znajdują swoje rozwinięcie w ustawach zwykłych (np. ustawa o partiach politycznych).
Czynniki określające treść konstytucji.
charakter tego aktu,
założenia aksjologiczne jej twórców - wartości jakie przyświecają jej twórcom,
sytuacja społeczno-polityczna kraju w czasie uchwalania tego aktu,
rodzime tradycje ustrojowe (np. instytucja NIK) i historyczne doświadczenia narodu oraz wpływy obce (np. Rzecznik Praw Obywatelskich - instytucja pochodząca ze Szwecji, czy Trybunał Konstytucyjny - Austria),
poziom kultury politycznej społeczeństwa, w tym kultury prawnej - im większa kultura polityczna w kraju, tym mniej rzeczy oczywistych w konstytucji,
interpretacja konstytucji przez uprawniony organ.
Zakres konstytucjonalizacji praw…
… fundamentalne, gdy jeden lub kilka art. praw są „wyższe” do pozostałych (są relatywnie niezmienianymi zasadami konstytucji).
Sposoby uchwalania konstytucji.
Konstytucja oktrojowana - nadana przez panującego, np. Karta Ludwika XVIII z 1814 r.
Konstytucja przyjęta w drodze umowy pomiędzy panującym a parlamentem - np. francuska Karta Praw z 1830 r.
W państwach demokratycznych, w których podmiotem władzy…
… się współcześnie odnosić mniejsze sukcesy we współczesnej Europie, nie mniej teza o jego istnieniu nie jest obca historii europejskiego konstytucjonalizmu. Np. francuska konstytucja z 3 września 1791 r. wyraźnie stwierdzała, że Zgromadzenie Narodowe ustanawia ten akt na podstawie zasad uznawanych i deklarowanych, a nie tworzonych przez konstytuantę.
Choć pozytywizm zasadniczo zdecydował o zastąpieniu praw deklarowanych przez prawa stanowione, konstytucjonalizmowi europejskiemu nadal nieobca jest teza o otwartości konstytucji i słuszności jej interpretacji w świetle pewnych ogólnie uznanych zasad. Takie stanowisko wyraźnie zajął współcześnie luksemburski Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W obliczu krytyki słabej ochrony praw człowieka poprzez system prawny Unii Europejskiej Trybunał wyraźnie potwierdził…
… indywidualnych (piastunów najwyższych urzędów państwowych) za naruszenie konstytucji przy sprawowaniu urzędu. Odpowiedzialność ta ukształtowała się jeszcze w Średniowieczu w Anglii (impeachment). Natomiast w Europie pod wpływem rozwiązań niemieckich, zaczęto tworzyć szczególne sądy (zwane trybunałami stanu) do orzekania w takich sprawach.
Drugim ważnym urządzeniem, które w Europie wyprzedziło pojawienie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)