19 KONSTYTUCJA- nazwa ta pochodzi od łacińskiego słowa „constitutio”- ustrój. W literaturze rozróżnia się dwa sposoby rozumienia tego pojęcia:
konstytucja w sensie materialnym- to całokształt obowiązujących w państwie norm, które mają za przedmiot zwłaszcza podstawy ustroju politycznego państwa. Nie jest przy tym ważna forma aktów prawnych, w których normy te są zawarte. Chodzi tu zarówno o ustawy konstytucyjne, jak i ustawy zwykłe, rozporządzenia czy zwyczaje. Mianem konstytucji określa się więc takie akty, które regulują określony rodzaj problemów. Czynnikiem decydującym o uznaniu danego aktu prawnego, czy normy zwyczajowej za składnik konstytucji jest zakres regulacji (materia konstytucyjna).
Konstytucja w sensie formalnym- jest aktem prawnym zajmującym szczególne miejsce w hierarchii norm, wyróżniającym się wśród innych aktów formą, treścią, sposobem uchwalania i uchylania. O pierwszoplanowej, wiodącej roli konstytucji w systemie prawnym państwa decyduje:
- Szczególna treść
- Szczególny sposób uchwalania, dokonywania zmian
- Szczególna moc obowiązywania
Konstytucja reguluje takie podstawowe zagadnienia jak:
Określenie symboli państwa ( nazwa, godło, flaga)
Zasady ustroju społeczno-politycznego
Organizację, kompetencje i tryb funkcjonowania najwyższych organów państwowych.
Zasady podziału terytorialnego kraju
Prawa i obowiązki obywatela
Zasady prawa wyborczego
Wejście w życie, zmiany uchylanie konstytucji
Konstytucja winna się cechować większą trwałością, aniżeli ustawy zwykłe. Chodzi o zagwarantowani stabilności porządku prawnego. Może być zmieniona tylko w szczególnym trybie, nie stosowanym przy uchwalaniu innych ustaw. Z reguły tryb ten charakteryzuje się zwiększonym quorum i koniecznością uzyskania kwalifikowanej większości głosów (jej zmiana może nastąpić tylko w drodze ustawy uchwalonej przez sejm większością co najmniej 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów )
Szczególna moc obowiązywania konstytucji wyraża się w tym, że wszystkie akty prawne w państwie muszę być z nią zgodne. Normy konstytucyjne są podstawą obowiązywania norm występujących w aktach bezpośrednio niżej usytuowanych w hierarchii, tj. w ustawach. Konstytucja jest podstawą kompetencyjną stanowienia ustaw zwykłych. Ustawy nie mogą uchylać postanowień konstytucji ani być z nimi sprzeczne. O zgodności ustaw z konstytucją orzekają trybunały konstytucyjne.
Konstytucja determinuje charakter całego systemu prawnego. Stanowi podstawę prawną działalności wszystkich podstawowych organów w państwie. Sejm, Senat, Prezydent i inne naczelne organy państwowe czerpią z jej przepisów upoważnienie do swego działania. Konstytucja tworzy więc niejako ramy prawne dla całego porządku prawnego.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)