To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wykład 6 1.12.2005
Hipoteza pióropuszy płaszcza Uzupełnieniem teorii wielkich płyt litosfery jest hipoteza pióropuszy płaszcza. Teoria ta powstała w latach 70'. Związana jest z występowaniem plam gorąca. Pióropusze płaszcza to słupy, rozgrzanej materii, które tworzą się pomiędzy jądrem a płaszczem Ziemi; wędrują w pionie, dopiero w astenosferze kierunek ruchu zmieniają na poziomy; miejsce dojścia pióropuszy do skorupy powoduje powstanie nabrzmień; na wskutek wysokiej temperatury magmy topnieje skorupa;
mogą powstać spękania i uskoki; pojawiają się zjawiska wulkaniczne;
nad pióropuszem litosfera staje się coraz cieńsza; na powierzchni Ziemi powstaje plama gorąca. Na świecie istnieje ok. 150 miejsc z plamami gorąca; w ok. 40 przypadkach pod plamą znajduje się pióropusz.
tempo przemieszczania plam gorąca 1-2mm/rok; kiedyś uważano, że się nie poruszają
przesuwanie się płyt nad plamą gorąca zaznacza się wulkanizmem (wyspy wulkaniczne)
Rys. Pióropusz płaszcza oraz plama gorąca. Blokdiagram nie wiadomo dokładnie dlaczego w danym miejscu pojawia się plama gorąca
Brak prawidłowości w rozmieszczeniu plam gorąca
plamy gorąca występują m.in.:
w obrębie Grzbietu Śródatlantyckiego
Islandia
Wyspy Azorskie
Wyspy KanaryjskieRowy Wschodnioafrykańskie
plamy mogą być przyczyną rozłamów w tym regionie
Wyspy Hawajskie
na przykładzie tych wysp widać, że kierunek ruchu płyt może ulec zmianie
ich powstanie związane jest z plamami
część zjawisk wulkanicznych związana jest z pióropuszami i plamami gorąca
Teoria ekspansji zakłada, że kula ziemska zwiększa swą objętość
powstała w XIX w.; odpowiedź na hipotezę o kurczeniu się Ziemi
jednym z jej twórców był Polak - Jarkowski (XIXw)
rozszerzanie kuli ziemskiej związane z fazowymi przemianami materii we wnętrzu Ziemi
1 grupa - twierdzi, że była to ekspansja szybka; zaczęła się już w paleozoiku; zakładali, ze powierzchnia Ziemi, w okresie gdy istniała Pangea, była o ok. 40% mniejsza niż obecnie (?); po rozpadzie kontynentu tworzyła się skorupa oceaniczna, a tym samym zwiększała się powierzchnia Ziemi
2 grupa - powolna ekspansja Ziemi; od momentu powstania kuli ziemskiej; negacja stref subdukcji; zakłada się, że do mezozoiku nie było głębokich oceanów; pasma górskie powstały w wyniku oddziaływania diapirów płaszcza; przesuwanie się fragmentów płyt; w miejscu rozsuwania oddziałują diapiry i powstają góry Stadia ewolucji oceanicznych Lp. Stadium
(…)
…
młodociane
obniżanie rowów oceanicznych rozwój stref spredingu wulkanizm i intensywne procesy hydrotermalne płytkie trzęsienia ziemi zaczyna się tworzyć skorupa oceaniczna powstają wąskie baseny morskie; strefy izolowanych głębi (głębie centralne)
w takim stadium może być M. Czerwone; świadczą o tym m.in. krawędzie o charakterze uskoków tektonicznych
3
dojrzałe
rozwój stref spredingu uskoki transformacyjne…
… śródoceaniczne równiny abisalne gujoty płaskowyże bazaltowe rowy oceaniczne łuki wysp baseny marginalne aktywne krawędzie bloków kontynentalnych
Ocean Spokojny z czasem O. Spokojny zacznie się zamykać grzbiety śródoceaniczne nie muszą znajdować się na środku
5
końcowe
stopniowe zwężanie basenów oceanicznych ruchy górotwórcze głębokie trzęsienia ziemi wulkanizm eksplozywny
aktywne krawędzie bloków…
… hercyńskich
paleozoiczna platforma Europy Zachodniej i Środkowej
pasma górskie o charakterze zrębowym (odmładzane i ponownie wydźwignięte podczas orogenezy alpejskiej; pocięte uskokami i wydźwignięte)
jednostki wydźwignięte w orogenezie alpejskiej:
pasma górskie, masywy:
Masyw Centralny
Masyw Armorykański (Armoryka)
Ardeny
Reńskie Góry Łupkowe
Wogezy, Schwarzwald (oddzielone rowem tektonicznym - Rów Renu)
G…
… uskokowym; osłabienie w skorupie; występują trzęsienia ziemi
elementy młodsze
dołączone elementy kaledońskie
Archipelag Svalbard
G. Timan
G. Skandynawskie
góry i wyżyny Szkocji
G. Kaledońskie
G. Grampian
Wyż. Południowoszkocka
Hebrydy
G. Kumbryjskie (Wielka Brytania)
znaczna część Irlandii (północna i środkowa)
środkowa część Europy - zaznaczyła się orogeneza np. G. Świętokrzyskie, Sudety
okres fałdowań…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)