To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Głównym tematem poruszonym w tym materiale jest litosferycznych. W notatce zostały opisane następujące zagadnienia: założenia teorii tektoniki płyt litosferycznych, mechanizmy ruchu płyt litosfery, pióropusze płaszcza i plamy gorąca, geneza grzbietów śródoceanicznych (ryftogeneza). W notatce znajduje się 5 rysunków przedstawiających wyżej wymienione zagadnienia.
Założenia teorii tektoniki płyt litosferycznych
Na podstawie założeń wpływ miało pięć prac. Rozwój teorii przypada na lata 1961-1968.
Litosfera jest podzielona na kilkanaście sztywnych płyt, które mogą się przemieszczać po powierzchni astenosfery.
Płyty są odnawiane w strefach akrecji i niszczone w strefach subdukcji.
Granice między płytami mogą być:
dywergentne (akrecyjne) - spreading, gdzie płyty się rozchodzą
konwergentne (konsumpcyjne) - rowy, gdzie płyty są konsumowane
transformacyjne (konserwatywne) - płyty przesuwają się równolegle względem siebie
Mechanizmem napędowym ruchu płyt są prądy konwekcji cieplnej w płaszczu Ziemi oraz inne (konwekcja nie jest jedynym źródłem napędu).
Mechanizmy ruchu płyt litosfery
Współcześnie jest kilkanaście płyt litosferycznych. Największą rolę odgrywają największe płyty (ok. 6). Poruszają się one względem siebie. Prędkości tego ruchu wahają się od kilku do kilkunastu cm na rok.
1) Głównym mechanizmem (lecz nie jedynym) jest konwekcja w płaszczu Ziemi. Ziemia posiada określony układ komórek konwekcyjnych. Komórki te powodują wciąganie płyty pod drugą płytę. Płyta jest wleczona przez prąd konwekcyjny. 2) Inną przyczyną ruchu płyt jest rozpychanie płyt przez materię w strefach akrecji. Materia dopływa z płaszcza i rozpycha płyty w strefach ryftu. 3) Kolejnym mechanizmem może być zrzut grawitacyjny. Płyta jest na nachylonym podłożu i grawitacyjnie się ześlizguje w głąb płaszcza. Związany z tym jest również „efekt obrusa” - zwisająca część płyty pociąga za sobą całą płytę Wciąganie przez płat tonący - to właśnie efekt obrusa.
Pióropusze płaszcza i plamy gorąca
Istnieje kilka miejsc, gdzie obserwujemy intensywny wpływ ciepła. Strumień ciepła wydostaje się z Ziemi. Wpływ ten nie jest równomierny - szczególnie intensywny prowadzi do powstania wulkanów. Również duże wpływy ciepła występują w miejscach izometrycznie kołowych. Teren jest tam lekko podwyższony przez strumień ciepła. Miejsca te nazywamy plamami gorąca (ok. 100 na świecie). Uważa się, że są one wynikiem istnienia pióropuszy płaszcza - słupy rozgrzanej materii, cieplejszej od otoczenia. Materia jest lżejsza, przez to jest konwekcyjnie unoszona ku górze. W dolnym płaszczu istnieje niestabilna warstwa D” - zachodzą tam reakcje między materią płaszcza i jądra, co powoduje powstawanie w niektórych miejscach pióropuszy. Przebijają się one przez cały płaszcz aż do litosfery. Ich efektem są plamy gorąca. Wynikiem istnienia pióropuszy jest np. powstanie wysp wulkanicznych w miejscach plam gorąca (np. Hawaje).
Geneza grzbietów śródoceanicznych (ryftogeneza)
(…)
… - zacznie pękać. Rozgrzana materia zacznie się wciskać w szczeliny. Może to doprowadzić do powstania wulkanów. W kolejnym etapie tworzy się rodzaj zapadliska tektonicznego, który nosi nazwę ryftu kontynentalnego. Początkowo jest to obszar lądowy, jednak gdy uzyska połączenie z morzem, woda się do niego wleje. Początkowo będzie to płytkie morze, z czasem skorupy oceaniczne oddalą się od siebie - ocean…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)