To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
granica zachowawcza, konserwatywna, neutralna występuje przesuwanie
strefa uskoków przesuwczych (mogą się przesuwać dwie płyty oceaniczne)
niewielkie trzęsienia (płytkie - do 100km)
w dnach oceanów - niewielkie wylewy lawy bazaltowej
wylewy lawy bazaltowej
Grzbiet Środkowoatlantycki
przesuwanie dwóch skorup kontynentalnych
brak zjawisk wulkanicznych
trzęsienia ziemi o płytkich ogniskach
uskok Św. Andrzeja w Kalifornii (płyta pacyficzna + płyta północnoamerykańska)
trzęsienia ziemi bardzo gwałtowne
1909r. - San Francisco
strefa ciągle aktywna
najdłuższy uskok na lądzie ok. 100km
o przesunięciach świadczy np. analiza położenia dolin rzecznych
Rys. Uskok transformacyjny - blokdiagram
strefa graniczna - szeroki pas, w którym granice nie są dobrze zdefiniowane, a efekty oddziaływania płyt nie są jasne np. w strefie śródziemnomorskiej Wykład 6 1.12.2005
Hipoteza pióropuszy płaszcza Uzupełnieniem teorii wielkich płyt litosfery jest hipoteza pióropuszy płaszcza. Teoria ta powstała w latach 70'. Związana jest z występowaniem plam gorąca. Pióropusze płaszcza to słupy, rozgrzanej materii, które tworzą się pomiędzy jądrem a płaszczem Ziemi; wędrują w pionie, dopiero w astenosferze kierunek ruchu zmieniają na poziomy; miejsce dojścia pióropuszy do skorupy powoduje powstanie nabrzmień; na wskutek wysokiej temperatury magmy topnieje skorupa;
mogą powstać spękania i uskoki; pojawiają się zjawiska wulkaniczne;
nad pióropuszem litosfera staje się coraz cieńsza; na powierzchni Ziemi powstaje plama gorąca. Na świecie istnieje ok. 150 miejsc z plamami gorąca; w ok. 40 przypadkach pod plamą znajduje się pióropusz.
tempo przemieszczania plam gorąca 1-2mm/rok; kiedyś uważano, że się nie poruszają
przesuwanie się płyt nad plamą gorąca zaznacza się wulkanizmem (wyspy wulkaniczne)
Rys. Pióropusz płaszcza oraz plama gorąca. Blokdiagram nie wiadomo dokładnie dlaczego w danym miejscu pojawia się plama gorąca
Brak prawidłowości w rozmieszczeniu plam gorąca
plamy gorąca występują m.in.:
w obrębie Grzbietu Śródatlantyckiego
Islandia
Wyspy Azorskie
Wyspy KanaryjskieRowy Wschodnioafrykańskie
plamy mogą być przyczyną rozłamów w tym regionie
Wyspy Hawajskie
na przykładzie tych wysp widać, że kierunek ruchu płyt może ulec zmianie
ich powstanie związane jest z plamami
część zjawisk wulkanicznych związana jest z pióropuszami i plamami gorąca
(…)
…
Procesy
Formy
Inne
1
embrionalne
podskorupowe intruzje magmy (plamy gorąca rozciąganie litosfery, rozwój uskoków tensyjnych wulkanizm płytkie trzęsienia ziemi
np. Wielkie Rowy Wschodnioafrykańskie (z czasem może powstać dno młodego oceanu; wulkanizm najczęściej zasadowy; w obrębie rowów - jeziora w większości słodkie; lądowe osady, lądowa roślinność - więc środowisko lądowe) Rów Jordanu (Morze Martwe, J. Galilejskie)
2
młodociane
obniżanie rowów oceanicznych rozwój stref spredingu wulkanizm i intensywne procesy hydrotermalne płytkie trzęsienia ziemi zaczyna się tworzyć skorupa oceaniczna powstają wąskie baseny morskie; strefy izolowanych głębi (głębie centralne)
w takim stadium może być M. Czerwone; świadczą o tym m.in. krawędzie o charakterze uskoków tektonicznych
3
dojrzałe
rozwój stref spredingu uskoki transformacyjne wulkanizm i intensywne procesy hydrotermalne płytkie trzęsienia ziemi
symetryczny basen oceaniczny z grzbietem w części osiowej pasywne krawędzie bloków kontynentalnych równiny abisalne w częściach brzeżnych oceanu
w tym stadium znajduje się O. Atlantycki
4
starcze
rozwój i zanik stref spredingu uskoki transformacyjne rozwój stref subdukcji z głębokimi trzęsieniami ziemi wulkanizm podmorski
grzbiety śródoceaniczne równiny abisalne gujoty płaskowyże bazaltowe rowy oceaniczne łuki wysp baseny marginalne aktywne krawędzie bloków kontynentalnych
Ocean Spokojny z czasem O. Spokojny zacznie się zamykać grzbiety śródoceaniczne nie muszą znajdować się na środku
5
końcowe
stopniowe zwężanie basenów oceanicznych ruchy górotwórcze głębokie trzęsienia ziemi wulkanizm eksplozywny
aktywne krawędzie bloków…
… kontynentalnych młode łańcuchy górskie stożki wulkaniczne
M. Kaspijskie M. Śródziemne
6
reliktowe
kolizja płyt kontynentalnych ruchy górotwórcze głębokie trzęsienia ziemi
młode pasma górskie kotliny przedgórskie
brak zjawisk wulkanicznych (duża miąższość; magma nie dochodzi do pow. Ziemi; zdarzają się natomiast intruzje
Skutki kolizji wielkich płyt litosfery:
powstanie pasm górskich
w pewnym oddaleniu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)