To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wykład II
Tektonika płyt
Trzęsienia ziemi
Pangea (200mln. Lat temu) - Laurazja (dzisiejsze obszary Europy, Azji i Ameryki Pn.), Gondwana (Afryka, Ameryka Pd., Indie), część na którą składały się Antarktyda i Australia.
Podstawą tektoniki płyt litosfery jest przyjęcie założeń:
- litosfera składa się ze sztywnych płyt o grubości rzędu 100km, które poruszają się względem siebie „pływając” po plastycznym podłożu górnego płaszcza - astenosferze
- brzegi płyt zaznaczają się strefami aktywności sejsmicznej, wulkanicznej i orogenicznej. Można wydzielić 3 typy styków:
grzbiety (dwie płyty rozchodzą się - strefa akreacji)
rowy (dwie płyty zbiegają się - strefa subdukcji)
uskoki transformacyjne (dwie płyty przesuwają się względem siebie)
- nowa litosfera wytwarzana jest na dryftowych grzbietach oceanicznych przez wypływającą ku górze i oziębiającą się magmę astenosfery
Płyty litosfery:
- płyta euroazjatycka
- płyta północno-amerykańska
- płyta indyjska
- płyta pacyficzna
- płyta australijska - płyta antarktyczna - płyta południowo-amerykańska
- płyta afrykańska
Krawędzie pasywne - granice kontynentów stosunkowo rzadko są granicami płyt - zwykle są to tylko granice między litosferą kontynentalną a oceaniczną, które wchodzą skład tej samej płyty. Są to tzw. krawędzie pasywne, stosunkowo stabilne i spokojne, lecz stanowiące strefy gromadzenia się dużej ilości osadów. Taki charakter mają np.: oba brzegi Atlantyku, podczas gdy granica płyt przebiega środkiem tego oceanu.
Wiek den oceanicznych - żaden fragment den oceanicznych nie powstał wcześniej niż w mezozoiku.
Archaiczne jądra kontynentów - najstarsze zachowane obecnie na Ziemi fragmenty skorupy ziemskiej, które stały się niegdyś zalążkami współczesnych kontynentów.
Ze względu na sposób, w jaki płyty poruszają się względem siebie rozróżniamy następujące typy granic płyt litosfery:
- granice rozbieżne
- granice zbieżne - przesuwcze
Grzbiety śródoceaniczne tworzą system opasający całą Ziemię. Wznoszą się średnio 4,5km nad dno oceanu, choć i tak ich wierzchołek znajduje się przeciętnie 2,5km pod powierzchnią wody. Są one pocięte licznymi wielkimi uskokami.
Spreding dna oceanu:
- rozsuwanie płyt litosfery - powstawanie nowego dna oceanicznego
- wydostająca się na powierzchnię lawa powoduje dalsze rozsuwanie się płyt
- w trakcie ekspansji doliny dryftowej wypełnia się ona wodą - tworzy się morze
(…)
… się w pobliżu rowów oceanicznych, a zapadających pod kontynent lub łuk wysp, zwykle pod kątem 40-60o. Odzwierciedlają one przebieg granicy pogrążonej płyty „trącej” o otaczający ją materiał płaszcza.
2
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)