Teorie globalizacji kulturowej Niezależnie od przeciwstawnych perspektyw ideologicznych proces globalizacji kulturowej wywołuje bogatą refleksję teoretyczną. Zrelacjonuję, dla przykładu, dwie koncepcje teoretyczne: jedną, która dotyczy obiektywnego przebiegu procesu, i drugą ‐ na temat jego subiekt...
Teorie nierówności Refleksja na temat nierówności nie ogranicza się do ideologicznych uzasadnień. Wkracza też na teren nauki, najpierw filozofii, a później nauk społecznych. Powszechność i dotkliwość nierówności społecznych wyzwalała od najdawniejszych czasów dążenie do wyjaśnienia przyczyn tego zj...
Teorie rewolucji Ze względu na charakter czynników traktowanych jako najważniejsze w proponowanych wyjaśnieniach rewolucji (głównych zmiennych w „eksplanansʺ teorii) teorie rewolucji podzielić można na: a) behawioralne, b) psychospołeczne, c) strukturalne i d) polityczne. Pierwszą socjologiczną teo...
Trauma - czynniki pośredniczące Kumulacja takich sytuacji czy stanów traumatogennych na tle ogólnej dezorganizacji i dezorientacji kulturowej może prowadzić do wystąpienia symptomów traumy. Może, ale nie musi. Zależy to od dwóch jeszcze grup czynni...
Traumatogenne zmiany społeczne Nie każda zmiana społeczna staje się powodem traumy, choć potencjalnie każda może mieć takie konsekwencje. Charakter traumatogenny przybierają najczęściej zmiany o szczególnych właściwościach. Po pierwsze, zmiany nagłe, szybkie, gwałtowne, dokonujące się w bardzo krót...
Tworzenie kultury Kultura trwa, zachowuje ciągłość, ulega dziedziczeniu. Ale przecież również nieustannie zmienia się, a także ma gdzieś w przeszłości swoje początki. Każdy element kultury kiedyś powstał, ma jakąś genezę. Kultura jest, jak wszystko inne w świecie społecznym, wytworem ludzi. Ludzi, ...
Typy stosunków społecznych Wśród ogromnej różnorodności stosunków społecznych ‐ na co wskazywały choćby przytaczane przykłady ‐ trzeba wprowadzić pewien porządek, podjąć próbę ich klasyfikacji. Weźmiemy pod uwagę kilka kryteriów. Zacznijmy od pytania: w jaki sposób ludzie wchodzą w stosunki społecz...
Uniwersalia kulturowe Kultury, ogromnie złożone wewnętrznie, różnią się zasadniczo między sobą. Powstaje pytanie, czy ta różnorodność jest absolutna, czy też występują wśród rozmaitych kultur pewne elementy wspólne. Antropologowie społeczni i socjologowie poszukiwali od dawna takich elementów kultu...
Warstwy społeczne Podobne miejsce na drabinie stratyfikacyjnej może implikować i inne cechy: podobny styl życia, gusty i upodobania, zwyczaje i obyczaje, praktyki religijne, poglądy ideologiczne, rozrywki itp. Na przykład ludzie bogaci żyją i myśl...
WIĘŹ MORALNA Jedną z najważniejszych odmian więzi subiektywnej jest więź moralna. Proponuję określić tym terminem więź społeczną w jej aspekcie kulturowym. Wszak sam termin „moralność zawiera oba tak istotne tu składniki znaczeniowe: a) relację jednych ludzi do drugich oraz b) normatywną, powinnośc...
