To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Personalizm
Personalizm, koncepcja filozoficzna, której początki można odnaleźć w starożytności, m.in. u sofistów, rozwinięta przez św. Augustyna i w średniowieczu. W centrum uwagi jego zwolenników znajduje się osoba (persona): byt natury duchowej, obdarzony świadomością i wolą, twórczy i odpowiedzialny moralnie.
W sferze etyczne personalizm wyraża się poprzez normę personalistyczną.
Norma personalistyczna.
1. Status normy personalistycznej.
Pytanie o to, „co to jest norma moralności?” jest złączone z drugim pytaniem: „co jest normą moralności?” To pytanie spotyka się z kolei z najbardziej dla etyki istotnymi kwestiami wyrażonymi w postaci pytań: „co właściwie powinienem i dlaczego?” oraz pytaniem: „co jest moralnie dobre, co złe? i dlaczego?”
W poprzednim fragmencie rozważań zarysowana została cała podstawowa struktura bazy normatywnej, która jest próbą odpowiedzi na powyższe pytania. Baza ta nosi nazwę prawa naturalnego. Prawo to jest jednocześnie pewnego rodzaju próbą metodą uzasadnienia norm ludzkiej moralności. Proces ten polega na odkryciu tego układu aksjologicznego, który przemawia za taką a nie inną konkretyzacją zasady bycia dobrym człowiekiem (dobrym jako człowiek) i działania dobrze. Taki układ aksjologiczna jest zawsze zakorzeniony w pewien sposób w strukturach ontycznych. Prawo naturalne wskazuje zatem, z tego punktu widzenia, na konieczność wnikania w naturę czyli istotę rzeczy, które wchodzą w przedmiot ludzkiego działania.
Podobnie rolę metody uzasadnienia norm moralności pełni norma personalistyczna. Metoda wnoszona przez nią nie jest opozycyjna wobec metody prawa naturalnego. Jest w stosunku do niej komplementarna. Jej miejsce w etyce wynika z faktu, że niemal ogół norm występujących i dotyczących ludzkiej moralności określa przede wszystkim zasadę odniesienia do osoby: własnej, a także (przynajmniej pośrednio) do drugiej osoby lub osób.
Geneza normy personalistycznej tkwi w samej teorii antropologicznej, w takiej refleksji nad człowiekiem, każdą osobą ludzką, która pozwala dokonać pierwotnego i fundamentalnego doświadczenia niezwykłości człowieka pośród świata rzeczy. Niezwykłość tę można wyrazić krótkim stwierdzeniem, że człowiek jest „inaczej”. Owo „inaczej” człowieka okazuje się zarazem jego byciem „wyżej” od wszystkiego innego w tym świecie.
„Doświadczenie tego «wyżej» idzie zawsze i tylko w parze z doświadczeniem owego «inaczej». I na nim się osadza. Owszem, samo odkrycie i stwierdzenie «inaczej» człowieka ujawnia do tego stopnia jego «wyżej», że staje się wezwaniem do uznania przysługującej człowiekowi niezwykłej rangi. Ranga ta domaga się afirmowania człowieka dla niego samego”.
(…)
…. Bentham, J.S. Mill oraz ujęcie marksistowskie w wydaniu A. Schaffa),
utylitaryzm indywidualny, czyli hedonizm (kryterium dodatniego bilansu w rachunku przyjemności i przykrości oczekiwanych przez jednostkę w wyniku czynu: Arystyp z Cyreny, Epikur),
deontonomizm (zgodność czynu z nakazem racją i kryterium jego moralnej dobroci) w różnych postaciach:
woluntaryzm teonomiczny (Bóg w roli nakazodawcy J. Duns…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)