W treści notatki pojawiają się takie pojęcia i zagadnienia jak: personalizm w filozofii i teorii wychowania, człowiek jako istota autonomiczna, substancjalny podmiot, atomistyczny konstrukt teoretyczny, personalizm a indywidualizm, godność ludzka, kim człowiek jest na mocy aktu stworzenia, etyka chrześcijańska, refleksja nad bytem, normy moralne, nauka o moralności, Karol Wojtyła o sumieniu, wartość ludzkiego życia, miłość w nauce chrześcijańskiej, małżeńska miłość jako kategoria filozoficzno ? teologiczna, wartość jako osoba, profil subiektywny i obiektywny, sprawiedliwość jako spoiwo porządku moralnego, norma personalistyczna, prawda objawiona, prawda odkryta.
Etyka personalistyczna Karola Wojtyły
Personalizm jest jednym z ważniejszych kierunków we współczesnej filozofii, jak również radykalnym nurtem w naukach o wychowaniu. Afirmuje on bowiem każdy podmiot, który jest zaangażowany w proces socjalizacji, kształcenia i wychowania - jako osobę. Nazwa personalizm obejmuje wszystkie prądy i nurty w teoriach pedagogicznych, które ukazują osobę jako istotę autonomiczną, jej godność i rozumność. „ Osoba ludzka posiada w sobie walor niepowtarzalny i nadrzędny wobec wszystkich wartości materialnych, struktur ekonomicznych czy społeczno politycznych”.
Personalizm uznaje, że jednostka ludzka jest substancjalnym podmiotem. W tym sensie jednostka jest częścią porządku społecznego. Jednakże uznanie indywidualności nie jest tym samym co zgoda na indywidualizm. Indywidualizm jest postawą, która izoluje osobę w ramach atomistycznego konstruktu teoretycznego. „Indywidualizm skierowuje ludzi przeciwko sobie, pojmując relacje społeczne jako wypełnioną napięciem przestrzeń rewindykacji i ograniczania praw. Indywidualizm jest przeciwieństwem solidarności; jest to skoncentrowana na sobie postawa, która całe życie pojmuje jako wewnętrznie skierowane ku podmiotowi. Można jednak uznawać jednostki za ontologiczną podstawę porządku społecznego nie popadając w indywidualizm. Osoba cieszy się wolnością działania, ale nie posiada nieograniczonej wolności do działania niemoralnego. Osoby są wolne o tyle, o ile są zdolne do wybierania dobra”.
Myśl personalistyczna odwołuje się do rozumienia celu w powiązaniu z całym życiem osobowym człowieka, co oznacza, iż naczelnym celem powinno być dobro, które jest aktem afirmacji osoby dla jej własnej wartości (godności). Osoba bowiem przez swą godność jest celem dla siebie.
Według Karola Wojtyły „wcielenie Jezusa Chrystusa nadało ludzkiej naturze wyjątkowy status, ponieważ została ona przyjęta przez osobę Syna Bożego. Każda więc osoba jest kimś wyjątkowym i niepowtarzalnym. Chrystus objawia nie tylko zbawczą wolę Boga, ale jest zarazem objawieniem człowieka - tego, kim człowiek jest na mocy aktu stworzenia, oraz kim jest z racji Ukrzyżowania, Zmartwychwstania i Wniebowstąpienia Syna Bożego Jezusa Chrystusa. W tym sensie Jezus jest objawieniem tego, czym człowieczeństwo jest teraz - jedynym w swoim rodzaju odbiciem bytu Bożego. Twierdzenie, że ludzie są obdarzeni tak niezwykłą godnością, ma ogromne znaczenie. Wyznacza ono właściwe miejsce człowieka na świecie. Mówi o wielkości człowieka, którą otrzymał on od Boga. Pomimo swej upadłej i grzesznej natury, człowiek jest kimś ontologicznie wyższym od całej stworzonej rzeczywistości. O tej godności świadczą ślady ludzkiej aktywności w różnych wspólnotach”
(…)
… w jego duchowym „ja”, w jego umyśle i woli. Chcąc sprostać przykazaniu miłości (w szczególności, gdy chodzi o miłość nieprzyjaciół), musimy sięgnąć do tych właśnie głębszych korzeni. Przez to miłość staje się może „trudniejsza”, ale staje się także „większa” . Kierujemy się w niej nie tylko reakcją uczuć, ale względem na prawdziwe dobro. I w ten sposób uczymy się kierować naszymi uczuciami. Małżeńska miłość…
…. Przykazanie miłości to norma personalistyczna. Wychodzimy w niej od bytu osoby, aby z kolei uznać jej szczególną wartość, która związana jest z całym bytem osoby, a nie z płcią. Dzięki temu każda osoba drugiej płci posiada przede wszystkim wartość jako osoba, a później dopiero posiada jakąś wartość seksualną.
Z punktu widzenia etycznego najpierw musi więc być osiągnięte przez miłość zjednoczenie osób…
… w tej kwestii ma kierownictwo duchowe lub wewnętrzne, które czasami zdobywa się na większy obiektywizm, a także łatwiej zrozumieć mu czyjąś indywidualność.
„Wszystko ostatecznie zależy od ludzkiego serca. To ludzkie serca należy zmienić. Niewątpliwie, należy zmodyfikować pewne struktury, które pociągają za sobą niesprawiedliwość i nędzę, ale jednocześnie należy przemienić ludzkie serca”. Taki apel skierował…
… 1991r.,
Wojtyła K. „Miłość i odpowiedzialność”, Kraków 1962r.,
5. Wojtyła K. „Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne”, Lublin 1994r. B.Śliwerski, „Wspólczesne teorie i nurty wychowania” , Kraków 2003, s.64.
K.Wojtyła, „Człowiek jest osobą” w: „Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne” , Lublin 1994, s.320.
K.Wojtyła, „Człowiek jest osoba..., Tamże, s.415-420.
K.Wojtyła, „Elementarz etyczny…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)