To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Oświecenie w Polsce: projekty reform:
Lata panowania dynastii saskiej na tronie polskim, to niewątpliwie okres ogólnej kompromitacji ustroju państwa, a także ostry kryzys społeczny i polityczny. Wielu, bystrzejszych przedstawicieli szlachty, rozumiało potrzeby przeprowadzenia niezbędnych reform. Pierwsze próby były nader ostrożne i skromne - uwidoczniał się właśnie w tym momencie nadmierny konserwatyzm polskiej szlachty (brak zmian w kwestii chłopskich i mieszczańskich).
Stanisław Karwicki: cześnik sandomierski, jako pierwszy przedstawił projekt ustroju, który pochodził z okresu wojny północnej.
poglądy Karwickiego:
jego program charakteryzował się ogromnym radykalizmem
odrzucał powszechne (szlacheckie) przekonanie, że państwo polskie jest tworem doskonałym
przyczyną zła, jego zdaniem, jest wzajemne paraliżowanie się trzech stanów politycznych - króla, magnaterii i szlachty (brak równowagi między nimi)
nie dopuszczał myśli o wzmocnieniu władzy króla
proponował ograniczenie roli możnowładztwa
suwerenem w państwie ma być zreformowany sejm (Karwicki żądał ograniczenia liberum veto, ułożenia nowego regulaminu sejmu „gotowego”)
postulował ograniczenie uprawnień politycznych szlachcie - gołocie
Stanisław Szczuka: parlamentarzysta, autor rozprawki pt. „Zaćmienie Polski” (1709).
poglądy Szczuki:
żądał odebrania magnatom dzierżaw królewskich i przeznaczenia dochodów z nich na potrzeby państwa
pragnął „odrestaurowania” autentycznej demokracji szlacheckiej (przedstawiciel republikanizmu szlacheckiego)
domagał się opodatkowania dóbr dziedzicznych szlachty, miałoby to wystarczyć na wystawienie 30-tysięcznej armii
Stanisław Leszczyński: król Polski, autor traktatu pt. „Głos wolny wolność ubezpieczający” (1734-1735).
poglądy Leszczyńskiego:
wyraźnie nawiązywał do pomysłów Karwickiego, szedł jednak dalej i szerzej - uwzględniał także konieczność reform społecznych i gospodarczych
widoczny, w jego poglądach, był również wpływ koncepcji fizjokratów
opowiadał się za reformą agrarną (nie naruszając przy tym przywilejów szlacheckich)
zalecał zamianę pańszczyzny na czynsz
postulował zwiększenie praw chłopom
uważał, podobnie jak Karwicki, że Polska przestała być ostoją wolności
zadaniem Leszczyńskiego głową państwa, organem, pod przewodnictwem którego miały działać wszystkie ogniwa władzy administracyjnej i państwowej pozostawałby nadal monarcha (władza króla byłaby jednak nieco ograniczona, a on sam pozostawałby nieodpowiedzialny - rolę tą przejęliby ministrowie)
(…)
… poselskiej)
reformy okresu stanisławowskiego:
W okresie rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego idea reform była bardzo silna, udało się nawet część postulatów zrealizować. Dalszą potrzebę reformowania Polski pogłębiały niezadowolenia chłopów i mieszczan. Wielkie znaczenie dla postępu doktryny politycznej miała wielka tragedia narodowa, jaką był pierwszy rozbiór Polski (zagrożenie niepodległości prowadziło…
…, Hieronim Stroynowski, którzy głosili następujące poglądy:
zniesienie osobistej zależności chłopa od pana
postulowali rozwijanie przedsiębiorczości na wzór kapitalistyczny
gloryfikowali pracę, a potępiali lenistwo
„humanitaryzowali” prawo karne
Najgłębszy ruch reformatorski przejawiał się podczas obrad Sejmu Wielkiego (1788-1792). Głównymi przedstawicielami tego ruchu byli:
Hugo Kołłątaj: (1750-1812…
… dotyczącą chłopa
uważał, że trzeba stworzyć warunki sprzyjające rozwojowi kapitalizmu
domagał się pełnej suwerenności państwowej (występował przeciwko polityce państw zaborczych)
domagał się wzmocnienia centralnej władzy państwowej, reformy sejmu walnego, systemu podatkowego, licznej i sprawnej armii narodowej oraz zniesienia elekcji tronu
Staszic pragnął republiki (monarchia konstytucyjna miała być formą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)