OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINĘ
1. NIEUMYŚLNOŚĆ
Zasada: czyn zabroniony można popełnić tylko umyślnie.
Wyjątek: nieumyślne, gdy:
- czyn nie jest zbrodnią,
- ustawa tak stanowi.
Art. 9 §1- Czyn zabroniony popełniony jest UMYŚLNIE, jeśli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest:
a) chce go popełnić albo ( ZAMIAR BEZPOŚREDNI- DOLUS DIRECTUS- zachowanie jest ukierunkowane na osiągnięcie celu w postaci dokonania czynu zabronionego albo dokonanie takiego czynu jest środkiem do osiągnięcia innego celu lub jego koniecznym następstwem.
- ŚWIADOMOŚĆ wszystkich okoliczności stanu faktycznego, nie można bowiem kierować zachowaniem bez uświadamiania sobie, do czego ono zmierza. Sprawca świadomy jest, że to co czyni ma cechy czynu zabronionego ( znamiona ), nawet jeśli nie ma świadomości, w którym przepisie znajduje się ten typ przestępstwa.
- jeśli jest to przestępstwo formalne, świadomością sprawcy muszą być objęte okoliczności faktyczne, odpowiadające znamionom charakteryzującym zachowanie,
- jeśli materialne- także wystąpienie określonego w znamionach skutku,
- jeśli indywidualne- sprawca musi uświadamiać sobie, że posiada szczególną cechę, od której ustawa uzależnia karalność czynu albo modyfikację karalności.
- WOLA sprawcy- w postaci chcenia popełnienia czynu co do którego sprawca świadom jest, że jest to czyn zabroniony.
Możemy mówić o trzech wariantach:
- I- sprawca wie, że to, co czyni jest czynem zabronionym, świadom jest, że jego zachowanie doprowadzi do popełnienia takiego czynu i chce zabroniony czyn popełnić. Większość przestępstw z zamiarem bezpośrednim, np. zwarcie przewodów zaprogramowanych podczas kradzieży,
- II- sprawca nie ma pewności czy w konkretnych warunkach zdoła popełnić czyn zabroniony, jednakże chce popełnienia czynu- np. wynajęty zabójca oddał strzał do osoby z dużej odległości, nie ma pewności, czy strzał będzie celny. Działa cum dolo directo,
- III- sprawca przewiduje i świadom jest nieuchronności popełnienia czynu zabronionego, lecz w konkretnym stanie faktycznym nie obejmuje swego czynu zabronionego chceniem, lecz jedynie godzeniem się. Godzenie się na nieuchronność popełnienia czynu zabronionego jest równoznaczne z chceniem jego popełnienia. Np. detonacja ładunku wybuchowego w pojeździe osoby, która chce się zabić, zabija się także osoby znajdujące się w pobliżu- nie chce ich pozbawić życia, ale godzi się na to. Sprawca zabija tą drugą osobę z zamiarem bezpośrednim, bo godzi się na nieuchronność, co prawnokarnie jest równoznaczne z chceniem.
PRZESTĘPSTWA KIERUNKOWE - takie, które są znamienne celem i mogą być popełnione tylko z zamiarem bezpośrednim ( CUM DOLO DIRECTO ).
(…)
… obojętności sprawcy do prawdopodobnej realizacji tego niebezpieczeństwa.
Kytykował koncepcję Woltera. Jego zdaniem działający cum dolo eventuali działa w stanie woli obojętnej, występuje jako sprawstwo lub pomocnictwo. Jeżeli przyjmiemy, że istotą zamiaru ewentualnego jest stan woli obojętnej, to nie umiemy wykazać, że sprawca bezpośrednio zmierza do popełnienia czynu jeśli ani chce ani nie chce go popełnić…
… go jako autentyczny to nie ma przestępstwa.
b) przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi ( ZAMIAR EWENTUALNY, WYNIKOWY, DOLUS EVENTUALIS )- wtedy gdy - świadom jest, że jego zachowanie może doprowadzić do popełnienia czynu zabronionego - na taką możliwość sprawca się godzi.
GODZENIE się na możliwość popełnienia czynu zabronionego.
a) psychologia nie zna takiego stanu woli, - albo człowiek czegoś chce ( wola pozytywna ),
- albo człowiek czegoś nie chce ( wola negatywna ).
Nie istnieją pojęcia przejściowe. b) J. Makarewicz: godzenie się oznacza, że sprawca przedstawia sobie pewien skutek przestępny jako możliwy, choć niekonieczny, skutku tego nie pragnie, do niego nie zmierza, ale na zaistnienie tego skutku, na wypadek gdyby zaszedł, z całą świadomością się godzi.
zamiar ewentualny złożony…
… jest z dwóch elementów:
- chcenie naruszenia dobra chronionego prawem na niebezpieczeństwo uszczerbku w tym dobru,
- obojętność sprawcy na to, co wyniknie z chcianego przez niego narażenia dobro chronionego prawem na niebezpieczeństwo.
e) K. Buchała- opierał się on na dwóch teoriach:
- teoria prawdopodobieństwa- godzenie się zachodzi wtedy, gdy sprawca wyobraża sobie, że skutek przestępny może nastąpić…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)