Myśl helleńska - wykład

Myśl helleńska:
początki europejskiej kultury politycznej:
Cywilizacja europejska od początku rozwijała się innymi drogami, aniżeli to miało miejsce w krajach wczesnego rolnictwa na Dalekim i Bliskim Wschodzie. Jej podstawy stworzyli Grecy, którzy z uwagi na trudności geograficzne, byli myśliwymi, pasterzami, a później żeglarzami i kupcami. Dzięki rozmaitym kontaktom z innymi kulturami, Grecy przejmowali doświadczenia i wzory innych ludów, rozwijając (pogłębiając) tym samym własne teoretyczne refleksje. Grecy dali początek wielkiej filozofii, podsumowali dotychczasową wiedzę o świecie. Dla rozwoju myśli politycznej i prawnej kapitalne znaczenie miała struktura polityczna, w jakiej toczyło się życie Greków - była nią polis (państwo-miasto - terytorium miejskie z przylegającymi doń wsiami). W polis rozwijała się aktywność obywatelska Greków, kwitło ich zainteresowanie dla spraw społeczno-politycznych.
koncepcje polityczno-prawne Greków:
Najstarszy obraz greckiego społeczeństwa pochodzi od Homera (Iliada, Odyseja). W Iliadzie dokonano opisu wspólnoty stanowiącej monarchię, na szczycie której stał otoczony aureolą boskości król - Agamemnon (naczelny wódz, którego królestwo było dziedziczne). Charakter państwa był arystokratyczny (podobnie było w Odysei). Po upadku władzy królewskiej umocniły się rządy arystokracji (np. Sparta, w której na szczycie drabiny społecznej usadowili się nieliczni obywatele, wyposażeni w pełnię praw obywatelskich).
Rządy arystokratyczne jednak nie okazały się na ogół trwałe, od VI w. ewolucja polityczna zmierza ku demokracji. U podstaw demokratyzacji tkwiły mocno tendencje w gospodarce (kolonizacja, handel, obrót towarowo-pieniężny). Na agorze ukształtowała się jawność życia publicznego (wzrosło znaczenie zgromadzeń ludowych). Zwrot ku demokracji i równouprawnienie polityczne urzeczywistniały się różnymi drogami (np. przez oligarchię, czasami przez nawrót do tyranii), jednakże najistotniejszymi działaniami w tym kierunku okazały się reformy Solona (VI w. p.n.e.).
Sofistyka: Sofiści stworzyli szkołę o silnym podkładzie w tradycyjnej filozofii (głównie w oparciu o filozofię Jończyków). Nie udzielali oni jednoznacznych odpowiedzi na pytanie, jaka forma rządów jest dobra, a jaka zła. Sofiści dokonali ogromnego dzieła zlaicyzowania podstawowych pojęć politycznych. Wg nich państwo nie jest tworem sił pozaziemskich, powstało ono z woli ludzi, jego zadania są doczesne (argumenty ze sfery sakralnej zastąpili postawą nacechowaną racjonalizmem i sceptycyzmem). Sofiści łamali wszelkie bariery i stereotypy, nauczali i wychowywali swoich współobywateli (brali za to pieniądze), m.in. główny akcent kładli na retorykę, sztukę przemawiania i przekonywania (swoisty rodzaj „public relations”). Do najwybitniejszych sofistów należeli: Protagoras z Abdery, Grogiasz, Antyfon, Hipiasz i inni. ... zobacz całą notatkę