Dr Mariusz Mohyluk, Powszechna Historia Prawa, Francja XXw.
III Republika Francuska (04.09.1870/30.01.1875- 27.10.1946r.)
Po kapitulacji 02.09.1875r. cesarza Napoleona III pod Sedanem w wojnie francusko-pruskiej i upadku II cesarstwa, 04.09.1870r. ogłoszono w Paryżu republikę. Po zawarciu pokoju Francji z Prusami i po pokonaniu Komuny Paryskiej Zgromadzenie Narodowe, powołane w lutym 1871r. podjęło pracę nad nową konstytucją i nową formą państwa. Spór, co do ustroju państwa- monarchia czy republika- trwał aż cztery lata. W 1875r. w trakcie dyskusji w Zgromadzeniu Narodowym poseł Wallon wygłosił wiosek w brzmieniu: Prezydent Republiki wybierany jest większością głosów przez Senat i Izbę Deputowanych połączone w Zgromadzenie Narodowe. Wniosek ten przeszedł większością tylko jednego głosu. Zawierał on określenie republikańskiej formy państwa i sposób wyboru prezydenta, dlatego głosowanie to przyjmuje się za narodziny III Republiki. Ta konstytucja była ogłoszona nie jako jednolity akt, ale w postaci trzech odrębnych ustaw:
„O organizacji ustaw” z 24.02.1875
„O organizacji władz publicznych” z 25.02.1875
„O stosunkach między władzami publicznymi” z 16.07.1875
Władza ustawodawcza:
Senat- 300 senatorów, w tym 75 dożywotnich oraz 225 senatorów wybieranych przez kolegia wyborcze w departamentach, wybierani na 9 lat, co 3 lata wymieniała się 1/3 składu. Bierne prawo wyborcze przysługiwało Francuzom po ukończeniu 40 r.ż. Senat miał szerokie kompetencje: inicjatywa ustawodawcza, stanowisko w procesie uchwalania ustaw równe z Izbą Deputowanych, funkcje sądowe w zakresie sądzenia przestępstw popełnionych przez prezydenta i ministrów z oskarżenia Izby Deputowanych (impeachment), udzielał zgody prezydentowi na rozwiązanie Izby Deputowanych.
Izba Deputowanych- 600 posłów wybieranych na 4 lata, w wyborach bezpośrednich, równych, tajnych i powszechnych. Czynne prawo wyborcze należało do Francuzów po ukończeniu 21 r.ż. z wykluczeniem kobiet i wojskowych służby czynnej. Kompetencje: inicjatywa ustawodawcza i uchwalanie ustaw, funkcje oskarżycielskie w wypadku odpowiedzialności prawnej prezydenta za zdradę główną i w wypadku odpowiedzialności karnej ministrów.
Władza wykonawcza:
Prezydent- wybierany na 7-letnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe z możliwością reelekcji. Kompetencje: kierował polityką wewnętrzną i zewnętrzną państwa, akredytował posłów i ambasadorów, dysponował siłami wojskowymi, powoływał ministrów i wszystkich ważniejszych urzędników cywilnych i wojskowych, miał prawo łaski, posiadał inicjatywę ustawodawczą i ograniczone weto zawieszające, prawo ogłaszania ustaw, mógł za zgodą Senatu rozwiązać Izbę Deputowanych.
Każdy akt publiczny prezydenta wymagał kontrasygnaty ministra. Prezydent był politycznie nieodpowiedzialny.
(…)
… prze marszałka Petaina. Prowadził politykę kolaboracji z okupantem. Sądzony po wyzwoleniu został skazany na karę śmierci i rozstrzelany 15.10.1945 roku).
(Charles de Gaulle - zwolennikiem silne, niezależnej od parlamentu władzy prezydenta Republiki, który byłby wybierany w głosowaniu powszechnym i miałby również możliwość odwoływania się do narodu przez referendum. W wyniku tych nieporozumień de…
… międzynarodowego, zakaz prowadzenia wojen zaborczych.
Ustrój polityczny konstytucji IV Republiki.
Nowa konstytucja, stary ustrój.
Władza ustawodawcza (dwuizbowy parlament) :
Zgromadzenie Narodowe (wyłączne prawo uchwalania ustaw, badała projekty i wnioski, powoływanie i kontrola rządu, prawo interpelacji ministrów i rządu, głosowanie nad wotum zaufania)
Rada Republiki (wybierana w wyborach pośrednich, co 3 lata…
… władzy;
Odpowiedzialności politycznej gabinetu;
Niezawisłości sądownictwa.
Narodziny V Republiki Francuskiej:
Generał de Gaulle przyjął propozycję Zgromadzenia Narodowego i wyraził zgodę na objęcie władzy, jednak pod warunkiem, że otrzyma inwestyturę i wotum zaufania dla rządu nie stając osobiście przed Zgromadzeniem Narodowym. Warunek ten spełniono 01.06.1958r., kiedy Zgromadzenie Narodowe uchwalono wotum zaufania 329 głosami przeciwko 244. Chciał, aby Zgromadzenie Narodowe upoważniło rząd do opracowania nowej konstytucji i poddania jej pod referendum (wyłączono parlament z prac nad konstytucją). Projekt przyjęto 04.09.1958r. i poddano go pod referendum 28.09.1958r., które zaaprobowało konstytucję (odbywało się ono przy największej od 1945r. frekwencji- 84,9% uprawnionych do głosowania…
… Gaulle na posiedzeniu rządu 20 stycznie 1946 roku wycofał się z czynnego życia politycznego. Powiedział wtedy : Powróciły wyłączne rządy partii. Nie aprobuję ich. Muszę zatem odejść. )
W referendum w październiku w 1945 roku większość Francuzów opowiedziała się przeciw kontynuowaniu III Republiki i powierzyła wybranej Konstytuancie zadanie przygotowania nowej konstytucji. Wybory do Konstytuanty odbyły się na nowych, bardziej demokratycznych zasadach niż za III Republiki. Po raz pierwszy przyznano prawa wyborcze kobietom, a także wojskowym w służbie czynniej i ustanowiono wybory proporcjonalne. Wyborcom na mocy ordonansu z 17 sierpnia 1945 roku postawiono dwa pytania. 1.Czy pragną, by wybrane zgromadzenie było Konstytuantą ? (w razie odpowiedzi negatywnej zgromadzenie nabrałoby charaktery Izby Deputowanych…
… wszystkie organy państwowe
Najwyższa Rada Sądownictwa - organ do współdziałania z prezydentem Republiki i gwarant niezawisłości wymiaru sprawiedliwości. Skład : przewodniczący prezydent, który mianuje 10 członków jej składu. Kompetencje: przedkładanie propozycji nominacji sędziów do Sądu Kasacyjnego i Wielkiego Prezesa Sądu Apelacyjnego, konsultuje z prezydentem sprawy ułaskawień, występuje jako rada…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)