To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Działanie na rozkaz
Jest to specyficzna okoliczność wyłączająca winę znajdująca się w części wojskowej KK w art. 318.
Ma charakter szczególnej sytuacji motywacyjnej przypadek kiedy inny podmiot nakłania nas do zrealizowania określonego działania, ale nie można wyciągać wniosku, że samo poddanie pod oddziaływanie innych osób ogranicza naszą wolność. Ale czasami te postulaty innej osoby nabierają charakteru władczego na dwa sposoby. Albo jest tak, że pozostajemy w faktycznym uzależnieniu od tych innych osób emocjonalnym, społecznym, finansowym, wówczas wydane polecenie lub zaadresowany do nas postulat staje się dla nas czymś bardzo istotnym. Z drugiej strony to system prawny tworzy pewne sytuacje, w których określony postulat staje się obowiązkiem prawnym np. na podstawie umów o pracę pracodawca ma kompetencje do wydawania w stosunku do nas poleceń służbowych.
Wyłącznie w przypadku polecenia, postulatu mającego charakter prawnego rozkazu (polecenia wydanego w zakresie służb mundurowych) wprowadzona jest regulacja, która ogranicza możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej osoby, która wykonując rozkaz dopuszcza się czynu zabronionego.
Problem ten wystąpił przede wszystkim przy odpowiedzialności karnej żołnierzy. Żołnierz z pewnych przyczyn czysto technicznych np. wyposażenia w broń znacznie częściej znajduje się w takiej szarej sferze gdzie wykonywane przez jednostki działania mogą naruszać dobra majątkowe czy osobiste innych osób. W związku z tym te zachowania wykonywane w związku ze służbą wojskową mogłyby rodzić szereg zarzutów, że popełnił przestępstwo itp. Z drugiej strony ten sam żołnierz ponosi odpowiedzialność karną za niewykonanie rozkazu. Przy działaniu w ostatecznej potrzebie ustawodawca wprowadza możliwość wymuszenia wykonania rozkazu. W tej specyficznej sytuacji (wykona rozkaz - dopuści się czynu zabronionego, nie wykona - będzie odpowiadał karnie) ustawodawca wprowadził art. 318.
Historycznie zarysowały się dwie koncepcje:
koncepcja „ślepych bagnetów” - dyscyplina wojskowa znajdowała prymat przed wszystkimi innymi interesami które wchodziły w grę. Żołnierz zawsze zwolniony był z odpowiedzialności karnej jeżeli jego działanie było wykonywaniem prawnego rozkazu. Brak odpowiedzialności karnej żołnierza nie był uzależniony od jego oceny treści rozkazu, mógł wiedzieć, że to co zrobił, co jest wykonaniem rozkazu jest przestępstwem ale ta wiedza nie wykluczała braku jego winy. Ta regulacja była uzupełniona inną instytucją - za przestępstwo popełnione przez żołnierza odpowiadał ten kto rozkaz wydał.
koncepcja „myślących bagnetów” - zezwolono żołnierzowi na pewną sferę swobody w ocenie tego czy rozkaz ma na celu popełnienie przestępstwa czy nie. Żołnierz zobowiązany został do oceny treści rozkazu. Zawężono wyłączenie winy żołnierza wyłącznie do przypadku w którym żołnierz nie ma świadomości, że wykonując rozkaz popełnia przestępstwo. Stosownie do tej instytucji wprowadzono ograniczenie odpowiedzialności karnej za niewykonanie rozkazu. Żołnierz który odmawia wykonania rozkazu, jeżeli treścią tego rozkazu jest popełnienie czynu zabronionego nie podlega odpowiedzialności karnej za niewykonanie rozkazu. Ta koncepcja jest podstawą uregulowań podjętych w polskim kodeksie karnym.
(…)
… - „nie popełnia przestępstwa żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu chyba że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo.” Czyli jeżeli żołnierz ma świadomość, że popełnia przestępstwo, co najmniej zamiar ewentualny lub zamiar bezpośredni jego odpowiedzialność karna nie zostaje uchylona, mimo że działał w warunkach wykonywania rozkazu. Owo działanie na rozkaz nie dotyczy wyłącznie przypadków świadomości popełniania przestępstwa, a więc jeżeli żołnierz ma świadomość, że wykonanie rozkazu jest popełnieniem czynu bezprawnego (nie wie że to jest przestępstwo, ale wie, że to jest nielegalne), albo jeżeli ma świadomość że wykonanie rozkazu jest popełnieniem wykroczenia to w takim przypadku pomimo świadomości nie ma prawa odmówić wykonania rozkazu. Natomiast jeżeli zrealizuje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)