To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE WIETRZENIE Wietrzenie - to proces niszczący, wywołany przez działanie powietrza atmosferycznego, słońca i wody prowadzący do rozpadu i rozkładu skał na powierzchni Ziemi. rozpad - jest powodowany przez czynniki fizyczne (mechaniczne) rozkład - jest powodowany przez czynniki chemiczne
Wietrzenie zachodzi na powierzchni Ziemi, w strefie, gdzie zaznacza się oddziaływanie Słońca, atmosfery i wody. Ta strefa to tzw. strefa wietrzenia (przy powierzchni Ziemi), sięgająca od kilku metrów do kilkunastu km (wtedy oddziaływuje woda).
W wyniku rozdrobnienia materiału skały, część tego materiału zostaje rozpuszczona i odprowadzona. Część materiału zostaje na miejscu (jest to zwietrzelina albo residuum ). Wietrzenie zmniejsza spoistość skał i przez to ułatwia oddziaływanie innym czynnikom geologicznym (głównie wodzie). Płynąca woda usuwa produkty wietrzenia i wietrzenie postępuje dalej.
Wietrzenie odgrywa bardzo ważną rolę w krążeniu pierwiastków w przyrodzie.
wietrzenie fizyczne Procesy wietrzenia fizycznego prowadzą do rozdrobnienia skał i minerałów, nie powodują natomiast zmian w ich składzie chemicznym. Przebieg procesów wietrzenia fizycznego warunkowany jest aktywnością takich sił niszczących jak woda, temperatura, działalność lodowców i wiatrów. Czynniki :
insolacja - zmiany temperatury prowadzą do ziarnistego rozpadu skał (dezintegracja granuralna), łuszczenia skał i rozpadu blokowego
działanie mrozu (zamróz) - woda w szczelinach skał kiedy zamarznie to rozsadza skałę. Zamróz sięga najgłębiej (w Polsce nie głębiej niż 1,5m)
parowanie - skała kiedy paruje to oddaje ciepło i ulega wietrzeniu
mechaniczne oddziaływanie organizmów roślinnych i zwierzęcych - rozrastające się korzenie mogą doprowadzić nawet do rozsadzenia litych skał
wietrzenie chemiczne Wietrzeniem chemicznym nazywamy procesy chemicznego rozkładu , w trakcie których dochodzi do rozpuszczania i uwalniania składników oraz syntezy nowych minerałów bądź pozostawiania trwałych produktów końcowych rozpadu. Zachodzące przemiany są skutkiem ekspozycji skał i minerałów na warunki atmosferyczne, często skrajnie różne od warunków ich powstawania. Działanie agresywnych czynników środowiskowych, takich jak woda, tlen i CO 2 , wyzwala spontaniczne reakcje chemiczne w obrębie wietrzejącego materiału. Wietrzenie chemiczne jest naturalnym następstwem wietrzenia fizycznego . Skały, które uległy mechanicznemu rozkruszeniu są łatwo penetrowane przez wodę. W jej obecności składniki najłatwiej rozpuszczalne ulegają rozpuszczeniu i wymyciu. W miarę intensyfikacji tego procesu środowisko wietrzenia ulega wzbogaceniu w składniki słabiej rozpuszczalne, tlen i grupy hydroksylowe.
(…)
… w głąb, rozpuszcza części mineralne i takie aktywne czynniki, które prowadzą do dalszego wietrzenia. Rozpuszczanie przez wodę jest intensywniejsze, jeśli jest wyższa temperatura.
kwas węglowy, siarkowy - atakują skały złożone z kwarców i węglanów, również z krzemianów, atakują tez glinokrzemiany. Działalność tych czynników powoduje:
uwęglanowienie (karbonatyzacja)
utlenienie (oksydacja)
uwodnienie (hydratacja)
odtlenienie (redukcja)
Karbonatyzacja. Kwas węglowy jest słabym kwasem powstającym w wyniku reakcji CO2 z wodą. Dwutlenek węgla w środowisku wietrzeniowym pochodzi częściowo z atmosfery, a częściowo z reakcji biologicznego oddychania i rozkładu materii organicznej. Roztwór kwasu węglowego działa na minerały silniej niż czysta woda. Powstające w wyniku karbonatyzacji produkty są znacznie łatwiej…
…, to pozostałe składniki sieci muszą dostosować się do zaistniałej sytuacji. Prowadzi to do osłabienia struktury kryształu, który ulega rozkruszeniu i rozkładowi. Utlenianie zaznacza się na ostrych krawędziach materiału zwietrzałego fizycznie. Produkty: czarny magnetyt → czerwony hematyt, siarczki → siarczany.
Hydratacja. Polega ona na wiązaniu powstałych w wyniku dysocjacji wody jonów H+ i OH- przez strukturę kryształu. Hydratacja łyszczyków prowadzi do wnikania części jonów H+ i OH- w przestrzenie miedzypakietowe. Skutkiem tego jest rozszerzenie sieci kryształu i zwiększenie jego porowatości, co z kolei przyspiesza inne procesy rozkładu. Reakcje hydratacji powodują przemianę minerału bezwodnego w uwodniony i słabo uwodnionego w silnie uwodniony. Produkty: anhydryt → gips (zwiększa swoją objętość o 33…
… mechaniczne (zamróz) i insolacja. Produkty: piargi, glina zwietrzelinowa, rumosze. Klimat stepowy - powstaje więcej substancji ilastych. klimat pustynny - wietrzenie mechaniczne wywołane insolacją. Powstają produkty dezintegracji chemicznej. klimat tropikalny - przeważa wietrzenie chemiczne. Następuje rozkład krzemianów, gliny zwietrzelinowe zawierają kaolinit. Pokrywy zwietrzelinowe bardzo grube, dochodzące…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)