To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ADMINISTRACJA POLSKA OD 1509 DO 1939 Kształtowanie administracji RP Obojga Narodów - RP ON - państwo szlacheckie, potężne, związane najpierw unią personalną, potem realną. (Unia Lubelska 1569) Instytucje wspólne - król, sejm, polityka zagraniczna, przywileje
Instytucje oddzielne - administracja centralna i terytorialna, skarb, wojsko, sądy, prawo sądowe
Dzieje tego organizmu państwowego możemy podzielić na 2 podokresy - demokrację szlachecką 1454-1652 oraz oligarchię magnacką 1652-1751. Cezurą między nimi jest wprowadzenie liberum weto . Monarcha władza królewska początkowo silna zwłaszcza za Kazimierza Jagiellończyka, który dążył do monarchii absolutnej sprzeciwiając się sejmowi. Zaraz po jego śmierci, w 1493 roku zwołano Sejm Walny. Następnie Zygmunt III Stary chciał wznowić ideę absolutyzmu. Monarchia elekcyjna w ramach rodziny zmieniona na dziedziczną przez Zygmunta Augusta
1529 - wiwende electa - wybór następcy za życia powoduje bunt szlachty znany jako Rokosz . - w jego konsekwencji ponownie wprowadzono elekcyjność. Zygmunt August - wspiera magnaterię, później szlachtę; umiera bezpotomnie
W 1563 wprowadzono wolną elekcję - dla wyboru króla powoływano 3 sejmu
Konwokacyjny (techniczny) - władzę oddawał sejmikom lokalnym na czas bezkrólewia „kapturowy” - sądy i sejmiki na znak żałoby
Elekcyjny - przeważnie zbierał się na Woli pod Warszawą - wybór monarchy po prezentacji kandydatów przez ich legatów. Iwan IV Groźny, Jan Waza, Stefan Batory, Henryk Walezy (Francja) Z wybranym podpisano pacta conventa - (pierwsze w 1553) - uznanie porządku publiczno - prawnego ; charakter indywidualny, tj. zmiany za każdym wyborem ; zawierane ze szlachtą. W przypadku Hernyka Walezego były to:
Spłacenie długów Kształcenie szlachty za darmo we Francji
Odbudowa floty
Ślub z Anną Jagiellonką
Odzyskanie Inflant
Koronacyjny - zwykle na katedrze na Wawelu, ale Poniatowski już w katedrze Warszawskiej
Artykuły henrykowskie - podstawy ustroju (było ponad 20), m.in.:
Potwierdzenie przywilejów władzy
Elekcyjność tronu
Nie dla dziedziczności
Sejm co najmniej raz na 2 lata
Rada senatorów działająca przy monarsze (16 osób z wymianą 4 co 0,5 roku
Potwierdzenie kompetencji Sejmu
Tolerancja religijna
W razie nieprzestrzegania prawa możliwość oporu Administracja centralna i terytorialna Brak zmian w stosunku do monarchii stanowej. Jednak pojawia się dwóch nowych ministrów: hetman wielki koronny i jego zastępca hetman polny (oboje ds. wojny). W administracji terytorialnej starosta stał się urzędnikiem ziemskim.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)