HISTORIA OCHRONY PRZYRODY
Wiara w niezwykłą moc niektórych drzew i głazów lub w to, że bywają one miejscem zamieszkania bóstw była obecna w wielu kulturach.
Takimi drzewami w Afryce były baobaby, w Indiach - figowce, w Azji Mniejszej - drzewa oliwne, a w Europie - wiekowe dęby.
Oprócz drzew i głazów narzutowych obiektami czci bywały również niezwykłe skały i święte gaje. Czcili je nie tylko Ateńczycy, Celtowie i Germanie, ale także Europejczycy i niektóre plemiona afrykańskie (Leńkowa 1978).
Najstarsze przykłady świadczące o ochronie wybranych elementów przyrody najprawdopodobniej pochodzą z dalekiego wschodu.
Lasy chroniono również w późniejszych czasach. Np.: w średniowieczu chroniono je między innymi ze względów strategicznych, gdyż stanowiły one nierzadko naturalne, trudne do przebycia przez nieprzyjaciół, granice państw i księstw.
Ponadto lasy dawały szansę na pełne wyizolowanie dla zakonników i z tego powodu w regułach i konstytucjach wielu z nich (w tym kamedułów, cystersów, franciszkanów) znajdował się zakaz wyrębu lasów w otoczeniu klasztorów
(Michalski 1933).
Już w najdawniejszych czasach chroniono również niektóre zwierzęta.
Poszanowanie i ochrona przyrody w Polsce ma przeszło tysiącletnią tradycję. Już plemiona słowiańskie troszczyły się o nieprzebyte puszcze i bagna znajdujące się na granicach państwa polskiego i wzdłuż traktów wiodących ku górskim przełęczom.
Pierwsze akty ochrony przyrody w Polsce, podobnie jak w innych krajach, miały zdecydowanie charakter gospodarczy/ekonomiczny. Władcy i Królowie Polscy wydawali dekrety o ochronie przyrody:
Krystalizowanie się właściwej idei ochrony przyrody w Europie przypada na wiek 19. Proces ten, zdaniem znakomitej znawczyni tego zagadnienia Antoniny Leńkowej (1978), dokonywał się:
„... wolno, zazwyczaj w oparciu o panujące wówczas prądy
kulturalne, głównie idee romantyzmu, i manifestował się w początkowym okresie pojedynczymi głosami podnoszonymi w obronie zagrożonych tworów przyrody. Z upływem czasu głosów tych przybywało, aż zlały się w jeden nurt lub kilka mniejszych i doprowadziły do powstania specjalnych organizacji”.
W wielu krajach europejskich to zjednoczenie następowało niemal w tym samym czasie i rozwijało się głównie w kierunku ochrony konserwatorskiej, a w szczególności ochrony drzew oraz ptaków „pożytecznych” i drapieżnych.
Na czele tego ruchu stanęli:
- w Niemczech - Jan Mateusz Bechstein,
- w Szwajcarii - Rudolf Schinz,
- w Polsce - Władysław Taczanowski
Przyrodnicy ci jako pierwsi wskazywali na niezwykle ważną rolę paków drapieżnych w środowisku (wówczas całkowicie niedocenianą) i domagali się bezwzględnej ich ochrony, a Bechstein wręcz uważał, że „... wyniszczenie jakiegokolwiek gatunku zwierzęcia jest czynem niegodnym kulturalnego człowieka” (Schoenichen 1954).
(…)
… przez organy jednostek samorządu terytorialnego, koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategiach rozwoju województw, planach zagospodarowania przestrzennego województw, strategiach rozwoju gmin, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza…
… użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań
- prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody
- prowadzenie badań naukowych nad problemami związanymi z ochroną przyrody
Ochrona przyrody realizowana jest w Polsce poprzez następujące formy:
- parki narodowe i rezerwaty przyrody
- parki krajobrazowe i pomniki przyrody
- obszary chronionego…
… ekologicznych i stabilności ekosystemów
- zachowanie różnorodności biologicznej
- zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego
- zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony
- ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień
- utrzymywanie lub przywracanie…
… i międzynarodowych umów dotyczących ochrony środowiska, w tym kilkadziesiąt o charakterze globalnym i regionalnym.
Polska jest aktualnie sygnatariuszem 33 konwencji, protokołów i porozumień międzynarodowych dotyczących ochrony środowiska, w tym aż dziewięciu bezpośrednio odnoszących się do ochrony różnorodności biologicznej.
Do 2003 roku Polska ratyfikowała 21 konwencji i porozumień, a kilkunastoma dalszymi…
… HELCOM - o ochronie środowiska obszaru Morza Bałtyckiego naturalnych (1979 r.) - Polska podpisała tę konwencję w 1996 r. (1974 r.) oraz II Konwencja Helsińska - konwencja o ochronie środowiska morskiego Morza Bałtyckiego - Polska podpisała tę konwencję w 1992 r, a ratyfikowała ją w 1999 r.
- Konwencja - o ochronie i użytkowaniu cieków granicznych i jezior międzynarodowych - Polska podpisała tę konwencję…
… alpejskich właściwych Tatrom, świstaka i dzikich kóz”.
Był to jednak sukces połowiczny, bowiem poza świstakiem i kozicą ochroną nie objęto nietoperzy i „pożytecznego ptactwa” o co również apelowano.
Warto dodać, że ustawa ta jest najprawdopodobniej pierwszym na świecie aktem prawnym nakazującym ochronę zwierząt z przesłanek naukowych a nie ekonomicznych (łowieckich).
Koniec 18 i początek 19 wieku to okres…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)