To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wybitni politycy polscy na progu niepodległości
Wincenty Witos
Przywódca PSL „Piast”. Uważał swe stronnictwo za reprezentanta wszystkich chłopów-gospodarzy. Akcentował też, że broni ludności bezrolnej. Zakładając, że tylko w systemie parlamentarnym chłopi uzyskają wpływ na sprawy państwowe i będą mogli bronić swych interesów, Witos podkreślał swe poparcie dla demokracji parlamentarnej. Żądając szybkiego przeprowadzenia reformy rolnej, stał na stanowisku nienaruszalności prywatnej własności ziemi. Podkreślał też związek wsi z religią katolicką, uznając wszakże za szkodliwe nadużywanie jej do celów politycznych. Podstawę państwa i jego ostaję, według niego, winni stanowić „świadomi, niezależni, zadowoleni chłopi polscy”. Postulował też podniesienie poziomu życia zacofanych mas chłopskich. „Piast” powinien stać się silną partią średniozamożnych i bogatych chłopów oraz innych nieradykalnych elementów. Stąd skłonności do związków z endecją. Witos zdawał sobie jednak sprawę z zagrożeń istnienia silnego obszarnictwa i sprzeczności między tą warstwą a chłopstwem.
Wojciech Korfanty
Jeden z głównych działaczy chadecji. Przejął on z doktryny katolickiej hasło tzw. uwłaszczenia pracujących w drodze zapewnienia robotnikom niewielkiego udziału w zyskach przedsiębiorstw i innych świadczeń, co miało związać robotników z kapitalizmem. Państwo, według niego, powinno bronić robotników przed wyzyskiem przedsiębiorców. Program ten oparty na założeniach encykliki papieża Leona XIII Rerum Novarum (1891), miał stanowić przeciwwagę zasady klas głoszonej przez zwolenników socjalizmu naukowego, jego realizacja zaś - próbę złagodzenia najbardziej jaskrawych sprzeczności kapitalizmu. Była to idea solidaryzmu klasowego. Korfanty podkreślał swój katolicyzm i domagał się naczelnego stanowiska w państwie dla Kościoła katolickiego.
Stanisław Thugutt
Jeden z przywódców PSL „Wyzwolenie”. Bronił instytucji parlamentarnych. Chciał szybkiego rozparcelowania znacznej części użytków obszarniczych i upaństwowienia lasów, podstawowych bogactw naturalnych oraz kolei. Postulował zakaz wykorzystywania religii do celów politycznych, powszechne świeckie nauczanie oraz zwiększenie swobód mniejszości narodowych.
Igancy Daszyński
Premier rządu lubelskiego. Ogłosił wyraźnie zarysowany program terytorialny, zgodny z deklaracją prezydenta Wilsona (państwo polskie miało obejmować wszystkie ziemie zamieszkane przez lud polski z własnym wybrzeżem morskim). W „Manifeście” postulował republikański charakter ordynacji, bierne i czynne prawo wyborcze po ukończeniu 21 lat. Doszło do tego ogłoszenie całkowitego politycznego i obywatelskiego równouprawnienia wszystkich obywateli bez względu na pochodzenie, wiarę i narodowość, ogłoszenie wolności sumienia, druku, słowa, zgromadzeń, pochodów, zrzeszeń, związków zawodowych i strajków. Proklamował wprowadzenie
(…)
… wprowadzenie 8-godzinnego dnia pracy, upaństwowienie lasów oraz donacji i majoratów. Był za reorganizacją na demokratycznych zasadach samorządu. Zapowiadał wniesienie pod obrady sejmu reform, m.in. zniesienia wielkiej własności ziemskiej i upaństwowienia niektórych gałęzi przemysłu oraz rozwiniętego ustawodawstwa socjalnego.
Roman Dmowski
Przywódca endecji. Za największe zagrożenie uznawał Niemcy. Twierdził…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)