WSTĘP DO JĘZYKOZNAWSTWA OGÓLNEGO, WYKŁAD III, 2.03.11
Klucz na platformę: językoznawstwo. Saussure - będzie na egzaminie, jako tekst do rozpoznania!
Perspektywy językoznawcze. Klasyczny strukturalizm. Perspektywy, w których twierdzi się, ze językoznawstwo, czyli nauka o języku, jest autonomiczna w stosunku do innych dyscyplin. Ta perspektywa i autonomiczne perspektywy wywarły wpływ na inne dyscypliny humanistyczne - w formie zapożyczenia aparatu terminologicznego a to w innych dyscyplinach, Klasyczny strukturalizm - rozpoczął swoją karierę jako podejście do języka, ale w XX wieku stał się dominującym paradygmatem humanistyki w ogóle. Za początek i podstawę strukturalizmu uważa się kurs językoznawstwa ogólnego Ferdynanda De Sassure' a. opracowany przez jego kolegów oraz na podstawie notatek studentów. Nowsze wydania kursu uwzględniają notatki słuchacza, który swoje notatki przekazał później. Nie wszystkie koncepty, które tam się znalazły, były dal badaczy, którzy chcieli tę doktryn ę stosować, zupełnie jasne. Rozwój lingwistyki europejskiej w I połowie XX wieku szedł w takim kierunku, ze pewne idee de Saussure `a interpretowano, rozwijano. 1996 rok - znaleziono papiery de Saussure' a. szkice do wykładów, niedokończonych artykułów. W 2001 roku wydane we Francji, 2004 rok - wydane w wersji polskiej. Okazało się, ze pewne interpretacje tez z kursy, których dokonano, nie były zgodne z intencjami samego de Sassure'a. co nie zmienia faktu, że na XX - wieczne myślenie o języku miał wpływ kurs w tej postaci, w której został zredagowany. Co mówi w kursie de Saussure? Kwestia autonomiczności językoznawstwa.
To, co my nazywamy językiem i odnosimy do tego, ze ludzie mówią, jest bardzo zróżnicowane i wieloaspektowe. Można w tym wyodrębnić takie rzeczy jak :
Zdolność ludzi do mówienia w ogóle. Z drugiej strony - silna tradycja badania języka jako zjawiska historycznego - historia języka, zmiany, ewolucja, rozkład i rozpad języków. Tym zajmowało się językoznawstwo od połowy XIX wieku do de Saussure'a. Język jako zjawisko kulturowe. Język jest zjawiskiem kulturowym, ma związek z kulturą, polityką, socjologią. Bada się nie tyle język, ale teksty, wyprodukowane przez konkretne osoby. Między Użycie języka przez konkretne osoby - filologia. Zajmowała się tekstami wybitnych pisarzy i z okresów dawnych. Klasyczna filologia do filologia klasyczna, antyczna. Głównie interesowały ich języki martwe. Bada się je na podstawie tekstów, ważnych. To de Sassure określał, jako filologie. Te aspekty są nie - do - opisania jednocześnie. Trzeba je oddzielić i myśleć o nich niezależnie, bo od opisania ich potrzebny nam jest inny aparat i podejście.
(…)
… dzielą się w jakiś sposób - signifiant dzielą się inaczej niż signifie. Jeżeli weźmiemy wraz lata (jak lata 20-te), to na poziomie signifiant, elementu oznaczającego, podzielimy go na 4 dźwieki, na poziomie znaczenia - na dwie części (rok, liczba mnoga). Do tego się odnosi pomysł de Saussure' a.
Znak „lata” odsyła nas do rok i liczba mnoga i fruwania. Nasza metafora, że mamy element zanzcahjacy…
… innym. Polega na regułach, które rządzą grą w szachy. De S. mówi tak: jeżeli chcemy mówić o języku langage - mówimy o dwóch sposobach istnienia języka:
Langue - to, co umożliwia użycie języka. Parole - użycie języka. Teksty które ludzie produkują, co mówią. obserwujemy tylko parole - to, co ludzie mówią, piszą. Langue można się nauczyć, mówić, ale jego opis, tak rozumiany, który nie byłby parole, jest konstruktem. Parole istnieje tylko wtedy, gdy istnieje langue. Bez tego, co siedzi w naszych głowach, ze wiemy, jak myśl wyrazić, nie byłoby parole. Z związku z tym parole ma charakter konkretnym, materialny - dźwięki albo litery. Podlega obserwacji. Każdy akt parole jest aktem jednostkowym - wynik konkretnego działania językowego konkretnej osoby. Langue siedzi w naszych głowach - jesteśmy w stanie…
… - albo coś nazwiemy baranem, albo baraniną. Innymi słowy, znak mouton ma inną wartość niż baran i inną niż baranina. Wartość znaku - ekonomiczna. Jeśli dwie rzeczy mają tę samą wartość, to jakoś są wymienialne. Nie każdym uncle można oddać „stryj”. Konwencjonalność znaku - znak coś znaczy, bo znaczy i już, powoduje jednoczesną zmienność i niezmienność znaku. Jeden człowiek nie jest w stanie dokonać świadomej zmiany…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)