Narodziny filozofii greckiej
Filozofia starożytna Europy była filozofią grecką. Żaden inny naród w tym okresie nie wytworzył filozofii, ani jej nie współuczestniczył. Tylko Rzymianie pod koniec starożytnej epoki pielęgnowali filozofie wydaną przez Greków, nic jednak istotnego nie dodając.
Właściwe greckim umysłom zainteresowanie otaczającym światem, większe niż zainteresowanie własną osobą, umiłowanie rzeczy konkretnych a jednocześnie zdolności do abstrakcyjnego rozumowania - przyczyniły się do stworzenia filozofii greckiej. Gdy rozpoczynała się filozofia w Grecji, nauki szczegółowe jeszcze nie istniały. Natomiast Grecy posiadali już wierzenia religijne, umiejętności praktyczne, reguły życiowe. Filozofia miała z nimi pewne podobieństwo i do nich w swych początkach nawiązała.. Religia dała ówczesnemu człowiekowi pomoc w jego potrzebie zrozumienia i poznania świata. Stworzyła mianowicie mity, które powstały najpierw w poezji kosmogonicznej. Wyjaśnić rzecz, znaczyło jak bóg to zrobił. Każda rzecz, którą chciano wyjaśnić miała mit, to znaczy opis, jaki bóg jej dał istnienie. Mity łączyły się w całość i łącznie tworzyły kosmogonię, wyjaśniającą jak powstał cały świat. Zasadą genealogii było: mniejsze pochodzi z większego, mniejsze bóstwo z większego. Najtrudniejszy do wymyślenia był początek genealogii. Jedni rozpoczynali świat od chaosu, nocy, nierozumnego prabytu, z którego wyłoniło się dopiero wszystko co jasne, rozumne, doskonałe, a inni twierdzili że początek był rozumny i doskonały, że początkiem świata jest Zeus, który na świecie zaprowadza ład. Jakiekolwiek było to wyjaśnienie świata zawarte w kosmogoniach i teogoniach, ale zawsze była to próba wyjaśnienia. Reguły życiowe Greków wyrosły jako uogólnienia ich doświadczeń osobistych i publicznych. Okres ten tj. koniec VII w p.n.e. do połowy VIw. pne nazywano okresem siedmiu mędrców, bo to oni formułowali przepisy na życie i prymitywne refleksje etyczne. Nie byli to filozofowie, uczeni, lecz praktycy, działacze, którzy zajmowali wybitne stanowiska i dokonali doniosłych reform np. Solon- prawodawca Aten, Tales - założyciel szkoły filozoficznej. Mądrość tych mężów sprowadzała się do zalecenia umiaru i rozsądku - teorię którą Demokryt systematycznie rozwija. Filozofia przy tworzeniu teorii przyrody korzystała z ówczesnych umiejętności praktycznych. Umiejętności z praktyki zrodzone i praktyce służące - nie były wprawdzie nauką, ale były materiałem dla nauki. Późniejsi filozofowie zużytkowali ich prace, zachowując przez to kontakt z życiem religijnym, praktycznym i moralnym. Kontakt ten mieli nie tylko pierwsi filozofowie ale również jeszcze filozofowie klasyczny epoki korzystali z przechowywanych przez tradycje wierzeń, umiejętności i reguł np. Platon i pitagorejczycy myśleli zgodnie z tradycją religijną, brali z niej naukę o boskim pochodzeniu świata, o boskości nieba i gwiazd, Arystoteles- w swych studiach biologicznych opierał się na umiejętnościach praktycznych .
(…)
… soczysty. Z obserwacji wnioskował, że jest to woda, która jest życiodajna, główny substrat żywych organizmów. Wszystko jest z wody, z wody powstało, z wody się składa. Tales szukał materii która była na początku ale przestała istnieć, bo przetworzyła się w inne rodzaje materii. A co jest praprzyczyną wody- to Tales odpowiedział, że woda fenomenalna.
Anaksymander - twierdził, że pierwotną postacią materii…
…. Z bezkresu przyroda ciągle powstaje, bezkres istniał na początku i istnieje nadal, tylko traci swą nieokreśloność w miarę tego jak kształtuje się przyroda. Zasada jest bezgraniczna, gdyż inaczej wyczerpałaby się. Własność zasady ustalał na drodze dedukcji, przez rozumowanie dochodził do tego jaka zasada musi być aby mogła z niej powstawać przyroda. Anaksymander zasady bezkresnej bliżej nie określił…
… - pogląd jak u poprzednika: że świat jest bezkresny i że ruch jest wieczny. Zasadę bezkresną jednak utożsamił z pewną określoną i znaną z doświadczenia materią : z powietrzem. Bo ono wydawało się ilościowo nieskończone, wypełnia bezkres. Powietrze utrzymuje ciało przy życiu i z niego powstają wszystkie rzeczy (ze względu na łatwa zmienność powietrza). Heraklit (z Efazu) wytworzył doktrynę podobna do jońskiej i on szukał arche i znalazł ją w innym jeszcze rodzaju materii: w ogniu. Ogień staje się morzem, powietrzem, ziemią i znów z powrotem ogniem. Heraklit uważał, że ogień nie jest stałym składnikiem przyrody, lecz fazą wiecznej przemiany, był równoważnikiem wszystkich rzeczy: ogień zamienia się na nie, a one na ogień. Ze względu na lotną i zmienną naturę ogień był typem i obrazem zmiennej…
… upatrującego w rozumie główne źródło poznania i kryterium jego wartości (prawdy)- a więc czystego rozumowego uzasadnienia wiedzy ( w dosłownym słowa tego znaczeniu - bo Heraklit wskazuje na rozum ale kosmiczny). Tales z obserwacji sądził, iż woda, a nie inny rodzaj materii była początkiem przyrody. Bo to co żywe żyje wilgocią. Woda jest życiodajna, a więc zawiera siłę produktywną i posiada cechy niezbędne…
…, która jest siłą, która działa i wytwarza skutki- jest czynnym pierwiastkiem w substancji a celem jest również forma (rozwinięcie cech gatunkowych).
Przyroda była substancjalna, jakościowa, dynamiczna i celowa. Jeśli istnieje świat to istnieje również absolut. A byt absolutny, konieczny, doskonały, który sam będąc nieruchomy porusza świat - to nic innego jak Bóg. Kosmologia doprowadziła Arystotelesa do teologii…
… najwyższy, który do niczego nie jest środkiem. Taki cel jest najwyższym dobrem osiągalnym- jest nim eudajmonia (szczęście) wg Greków była to doskonałość jednostki- dobro najwyższe. A. eudajmonię widział w działaniu właściwym człowiekowi. A właściwą naturą człowieka w myśl racjonalizmu Arystotelesa jest rozum.
Cnót jest tyle ile właściwych człowiekowi czynności, bo każda czynność ma swoją cnotę np…
… ale musi je spełniać rozumnie tzn. aby żył zgodnie z cnotami etycznymi.
Najwyższym dobrem jest nie cnota, lecz szczęcie, ale że osnowę szczęścia stanowi nie doznawanie przyjemności lecz działalność godna człowieka, rozumna i cnotliwa. Przez cnotę należy dochodzić szczęścia.
21. Hedonizm i epikura Hedonizm- doktryna etyczna według której przyjemność (rozkosz) jest jedynym dobrem, celem życia i głównym motywem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)