To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Obowiązywanie prawa 1. Pojęcie obowiązywania prawa: - Obowiązek przestrzegania i stosowania przepisów prawnych odnosi się wyłącznie do przepisów, które mają moc obowiązującą.
- Definicja reguł walidacyjnych :
Reguły określające kryteria obowiązywania aktów normatywnych oraz zawartych w nich przepisów prawnych (akt normatywny może być aktem obowiązującym, a mimo to nie wszystkie zawarte w nim przepisy muszą obowiązywać).
- trzy podstawowe koncepcje obowiązywania norm prawnych:
Obowiązywanie w sensie normatywnym (systemowym)
Te normy, które zostały prawidłowo ustanowione i nie zostały uchylone
Obowiązywanie w sensie faktycznym
Te normy, za których naruszenie organy państwowe pociągają do odpowiedzialności (stosowane przez organy państwowe)
Obowiązywanie w sensie aksjologicznym
Te normy, które spełniają przyjęte kryteria etyczne (są słuszne, sprawiedliwe, zgodne z określoną moralnością)
- charakterystyczne reguły walidacyjne dla koncepcji obowiązywania (w rozumieniu praktyki prawniczej: w sensie normatywnym (systemowym): Obowiązują tylko te normy, które zostały prawidłowo ustanowione, a więc zostały ustanowione przez upoważniony do tego organ i zgodnie z przewidzianą procedurą
Norma prawna, by obowiązywać, musi zostać prawidłowo ogłoszona
Obowiązują nie tylko normy explicite ustanowione, ale także normy które stanowią konsekwencje norm explicite ustanowionych
Odpowiednie zabiegi interpretacyjne lub argumentacyjne
Nie obowiązują normy, które zostały wyraźnie lub milcząco uchylone (derogowane). Derogacja wyraźna jest to uchylenie normy lub aktu normatywnego przez inną normę prawną nazywaną przepisem lub klauzulą derogacyjną
Klauzule derogacyjne są zawarte w przepisach końcowych aktu normatywnego („Traci moc ustawa z dnia ... o ...”)
Derogacja milcząca jest to wprowadzenie przez normodawcę nowych przepisów i nie uchylenie poprzednich (przez sam fakt odmiennego uregulowania)
Reguły kolizyjne (podstawy derogacji milczącej):
Reguła hierarchiczna
Norma hierarchicznie wyższa (np. ustawa) uchyla niezgodną z nią normę hierarchicznie niższą (np. rozporządzenie)
Reguła chronologiczna
Akt wydany później uchyla akt wydany wcześniej pod warunkiem, że akt późniejszy ma nie niższą moc prawną niż akt wcześniejszy
Reguła merytoryczna
Stosuje się ją do norm, których zakresy zastosowania pozostają w stosunku zawierania się (nadrzędności, podrzędności). Zakres lex specialis (norma bardziej szczegółowa) musi się zawierać w zakresie lex generalis
(…)
… się także do wydarzeń, które miały miejsce przed wejściem jego w życie
Stanowi wyjątek od zasady, iż prawo nie działa wstecz (lex retro non agit)
Nadaje się ją przepisom prawnym tylko w ściśle określonych okolicznościach
Aspekt terytorialny:
- akty prawa wewnętrznego obowiązują tylko na terytorium danego państwa, w przypadku państw federalnych i aktów prawa terenowego (miejscowego), mogą one obowiązywać…
… do tego, że:
System common law operuje konstrukcją precedensu formalnie wiążącego (de iure), który może tworzyć nowe normy prawne System civil law odwołuje się przede wszystkim do precedensów formalnie niewiążących (de facto), które ustalają jedynie zasady interpretacji i stosowania istniejących już norm, ale nie mogą tworzyć żadnych nowych norm
…
…:
- norma obowiązuje w okresie od jej wejścia w życie do momentu uchylenia. Norma wchodzi w życie albo z momentem jej ogłoszenia w oficjalnym dzienniku promulgacyjnym albo w momencie późniejszym, który ona sama określa.
- vacatio legis (wakacje ustawy) - czas między ogłoszeniem normy a datą jej wejścia w życie.
Stosuje się po to, by poczynić niezbędne przygotowania instytucjonalne do stosowania danego aktu…
…, które obowiązują w określonym czasie, w określonym państwie (np. współczesne prawo polskie)
- podstawowe typy współczesnych systemów prawnych wg R. Davida:
System civil law (prawa kontynentalnego lub prawa romańsko - germańskiego)
System prawa socjalistycznego
Systemy prawa Dalekiego Wschodu (Japonia, Korea Płd.)
System prawa Islamu
System prawa hinduiskiego (Indie)
Systemy prawa afrykańskiego
System prawa anglosaskiego (common law)
*wg niektórych komparatystów można mówić o systemie prawa skandynawskiego, łączącego elementy systemów kontynentalnych i anglosaskich.
- istnienie generalnej tendencji do upodabniania się różnych systemów prawnych (wynikają z tendencji globalizacyjnych)
- cechy prawa kapitalistycznego:
Własność prywatna i gospodarka wolnorynkowa jako podstawa ustroju ekonomicznego (zaznaczony element…
… mogą je również tworzyć (dot. w szczególności najwyższych instancji sądowych)
Sądy mogą tworzyć prawo
Decyzję sądu, która tworzy prawo nazywa się precedensem
Sąd formułuje precedens w toku stosowania prawa
Precedensem nie jest cały wyrok, ale sformułowana w wyroku reguła ogólna (ratio decidendi), w oparciu o którą sąd rozstrzygnął daną sprawę i która staje się wiążąca przy rozstrzyganiu spraw tego samego rodzaju…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)