WITAMINY W PROCESACH FIZJOLOGICZNYCH WITAMINY - niezbędne do życia związki organiczne o zróżnicowanej budowie spełniające w żywym organizmie ważne funkcje biologiczne, przede wszystkim katalityczne i stanowiące dla człowieka oraz zwierząt substancje egzogenne.
Podział: - rozpuszczalność: rozpuszczalne w wodzie(hydrofilne) : B 1 , B 2 , B 6 , B 12 , PP, C, biotyna, kwas foliowy
rozpuszczalne w tłuszczach (litofilne): A,D,E,K
witaminy rozpuszczane w wodzie absorbowane w jelicie i uwalnianie bezpośrednio do krwi , nadmiar jest przefiltrowany przez nerki i uwalniamy wraz z moczem
witaminy rozpuszczalne w tluszcach są absorbowane przez tłuszcz i absorbowane w postaci miceli . chylomikrony zawierające witaminy rozpuszczalne w tluszcach transportowane sa poprzez limfe do krwi i wątroby
- zawartość azotu w cząsteczce: witaminy będące związkami azotowymi, które działając jako koenzymy regulują zachodzące w organizmie procesy metaboliczne ( wszystkie wit. B)
witaminy nie zawierające azotu czyli bezazotowe, które pełnią w organizmie pozakoenzymatyczne funkcje regulacyjne (A,D,E,K,C) AWITAMINOZA - choroba wywołana długotrwałym brakiem w organizmie określonej witaminy (monowitaminoza) lub zespołu witamin (poliwitaminoza)
HIPOWITAMINOZA - stan częściowego niedoboru określonej witaminy (monohipowitaminoza) lub witamin w organizmie (polihipowitaminoza) nie powoduje wyraźnych zmian chorobowych
Przyczyny awitaminozy i hipowitaminozy: - niedostateczne zaopatrzenie organizmu w witaminy
- zaburzenia w procesie wchłaniania i przyswajania witamin w przewodzie pokarmowym
- rozkład witamin pod wpływem różnych czynników
- unieczynnianie witamin przez ich silne związanie (biotyna)
HIPERWITAMINOZA - niedomaganie organizmu wywołane wprowadzeniem bardzo dużych dawek witamin
ANTYWITAMINY - substancje o działaniu antagonistycznym w stosunku do witamin. Jeśli stężenie antywitaminy jest kilka razy większe niż witamin to witaminy zostaną wyparte, zastosowanie w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych(sulfonamidy)
PROWITAMINY - prekursorzy, z których w organizmach ludzi i zwierząt tworzą się właściwe witaminy GRUPA WITAMINY A I ICH POCHODNE: źródła witaminy A: - produkty zwierzęce ( w postaci retinolu i jego pochodnych), podroby, tuńczyk, węgorz, jaja, masło, wzbogacone margaryny, sery dojrzewające
- produkty roślinne (w postaci karoknoidów): marchew, natka pietruszki, szpinak, czerwona papryka, groszek zielony, brukselka, brokuły, pomidory, sałata
(…)
… prekursorów:
rys. 1 załącznik 3
KALCYFEROLE - WITAMINY D:
Źródła witaminy D:
- ryby morskie: śledzie, łososie, dorsze, sardyny ( szczególnie trany)
- jaja
- mięso cielęce i wołowe
- mleko i masło
Czynniki powodujące straty witaminy D:
- środowisko alkaliczne
- powietrze, tlen
- światło
- temperatura
Objawy niedoboru:
- zaburzenia w gospodarce wapniowo-fosforowej organizmu; u niemowląt krzywica, u dzieci…
… wydzielania wewnętrznego: przysadkę mózgową, grasicę, korę nadnerczy
- zmniejsza ryzyko rozwoju chorób nowotworowych
- zapewnia właściwą stabilizację i przepuszczalność błon komórkowych
Funkcje antyoksydacyjne:
- błony komórkowe : chroni przed atakiem wolnych rodników
- płuca: chroni płuca przed utlenieniem przed zanieczyszczeniem środowiska
- DNA: może pomagać w zapobieganiu nowotworów poprzez ochrone…
… kwasu askorbinowego przekształca się rodnik dehydroksyaskorbylu ( faza wodna)
rys. 4 załącznik 3
Tokoferole mają udział w ochronie błon komórkowych
rys. 5 załącznik 3
wzory str. 164 Kączkowski
MENACHINONY - witaminy K:
fitochinon K1 menachinon K2 menadion K3, ftiokol- sztucznie wytwarzane, organizm człowieka nie syntetyzuje
Źródła witaminy K:
- flora bakteryjna przewodu pokarmowego
- brokuły
- jarmuż
- sałata
- szpinak
- brukselka
- zielona herbata
- wątroba wołowa
Objawy niedoboru:
- wydłużony czas krzepnięcia krwi
- skaza krwotoczna noworodków
Objawy nadmiaru:
- zaburzenia pracy wątroby
- u noworodków może być przyczyną anemii hemolitycznej, żółtaczki i hiperbilirubinemi
Czynniki wpływające na straty:
- środowisko alkaliczne
- światło
Rola witaminy K:
- zapewnia krzepliwość krwi
- odgrywa rolę w gospodarce wapniowej i mineralizacji tkanek
- u bakterii udział w oksydacyjnej fosforylacji i transporcie
Mechanizm krzepnięcia krwi: rys. 6.20 str. 166 Kączkowski
KWAS L- ASKORBINOWY = WITAMINA C
kwas L-askorbinowy
kwas dehydroaskorbinowy
Zapotrzebowanie : ok. 60 mg na dobę
Stężenie osoczu: 0,8- 1 mg na dobę
Źródła witaminy C:
Warzywa:
- papryka zielona 175mg/100g
- nać pietruszki 150md/100g
- jarmuż 150mg…
… łączy się z opłyną tworząc rodopsynę, istota prosu polega na jej rozpadzie i regeneracji w zależności od intensywności oświetlenia.
Funkcje purpury wzrokowej: toksyna poprzez lizynę łączy się retinalem występującym początkowo w konformacji cis pod wpływem światła na trans i otwierają się kanały.
rys. 2 załącznik 3
Transport w organizmie.
wzory str. 163 Kączkowski
Powstawanie retinolu z karotenoidowych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)