Witaminy Do początku XX wieku uważano, że dla zapewnienia procesów życiowych wystarczy zabezpieczenie organizmu w białka i wodę. Obecność witamin oraz ich rolę w przemianie materii zauważono znacznie później. „ vita ”- życie „ amina ” - nazwa związku organicznego-grupy amninowej.
Termin ten wprowadził w 1911 roku polski biochemik Kazimierz Funk, który to po raz pierwszy wyodrębnił z otrąb ryżowych substancje przywracającą zdrowie chorym na porażenie wielonerwowe („beri-beri”). Związek ten nazwał witaminą B1. Od tego czasu poznaliśmy kilkadziesiąt witamin. Nie tylko umiemy je wyizolować ale także, w większości przepadków syntetyzować. Witaminy, to biokatalizatory, które są niezbędne do normalnego przebiegu procesów zachodzących w organizmach żywych. Ich źródłem jest przede wszystkim żywność.
Dlaczego są tak ważne w naszym życiu? Witaminy są to związki niezbędnie potrzebne dla wzrostu, rozwoju oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych naszego organizmu.
Nie są one źródłem energii ani nie stanowią strukturalnych składników naszych tkanek. Większość witamin wykazuje działanie jako koenzymy, które regulują liczne procesy metaboliczne.
Ponieważ organizm nie umie ich wytwarzać, muszą być dostarczone z pożywieniem w gotowej postaci lub w formie prowitamin, które w procesie przemian metabolicznych uzyskują pełną aktywność biologiczną.
Czynniki te biorą udział w procesach utleniania i redukcji, uczestniczą w metabolizmie węglowodanów, tłuszczy, przemianach aminokwasów, mając wpływ na wszystkie układy organizmu, w tym na układ hormonalny, nerwowy, odpornościowy i układ krążenia.
Brak lub niedostateczna podaż (niedobór) witamin ( hypowitaminoza ) prowadzi do zaburzeń tych procesów i możliwości wystąpienia różnych chorób dystroficznych (np. szkorbut, dystrofie nerwowe, krzywica, niedowidzenie wieczorne, beri - beri i inne). Przy braku zwykle mówimy o tzw. awitaminozach.
Niedobory witamin obniżają także sprawność układu odpornościowego. Nie oznacza to jednak, że zwiększanie podaży witamin w jakiś szczególny sposób może ponad normalną miarę aktywizować funkcje ustroju. Nadmierne spożycie lub przedawkowanie niektórych witamin ( hyperwitaminoza ) może być szkodliwe i może stać się przyczyną schorzeń z objawami zatrucia włącznie. WITAMINY I ICH NIEZBĘDNOŚĆ Witamina C - dla człowieka, małpy, świnki morskiej; inne gatunki same wytwarzają potrzebne ilości wit. C.
Niektóre w pewnym zakresie powstają w organizmie człowieka:
Część witamin grupy B i witaminy K - wytwarza je mikroflora w jelitach;
Witamina D3 - syntetyzowana w skórze z 7-dechydrocholesterolu (prowitamina D) pod wpływem promieni ultrafioletowych.
(…)
…, kwas pantotenowy, B12, H, C i K.
Oprócz wspólnych, istnieją także funkcje specyficzne dla danej witaminy, jak na przykład:
wpływ witaminy C na przyswajalność żelaza, czy udział witaminy D w homeostazie wapnia i fosforu.
Aktywność biologiczna witamin
Biodostępność - stopień w jakim dana witamina jest uwalniana w przewodzie pokarmowym z połączeń występujących w żywności, a następnie wchłaniana…
… się do zachowania prawidłowych funkcji narządów rozrodczych kobiet i mężczyzn,
Zapobiegają nieprawidłowemu funkcjonowaniu nerek, Opóźniają proces starzenia,
Zapobiegają powstawaniu chorób cywilizacyjnych.
WITAMINA D - znaczenie
polepsza wchłanianie wapnia i fosforu z pożywienia,
wyrównuje w pewnych granicach niewłaściwe proporcje pomiędzy wapniem i fosforem pobieranych z pożywieniem,
pobudza przemianę materii…
… wchłaniana i transportowana do miejsc działania.
WITAMINA D - zapotrzebowanie
Prawidłowe odżywianie nie pokrywa w pełni zapotrzebowania, które zależy od:
wieku i stanu zdrowia,
ilości witamin powstających w skórze, wzajemnych proporcji wapnia i fosforu w całodziennej racji pokarmowej i stopnia ich wykorzystania a także od trybu życia (np. praca dzienna lub nocna). Przyjmuje się, że ilość syntetyzowana…
… Ryboflawina B2
Laktoflawina Kwas nikotynowy, amid kwasu nikotynowego PP
Niacyna, Czynnik przeciwpelagryczny Pirydoksyna (pirydoksol), pirydoksal, pirydoksamina B6
Adermina Biotyna H
Koenzym R, czynnik skórny, bios II Kwas pantotenowy B5
Kwas pteroiloglutaminowy Bc, M
Kwas foliowy Cyjankobalamina, hydroksykobalamina B12
Witamina przeciw anemii, czynnik wątrobowy Kwas askorbinowy C
Witamina przeciwgnilcowa…
…: B1, B2, B6, B12, PP, biotyna, folacyna, kwas pantotenowy. Witaminy te są ściśle związane z zachodzącymi w tkankach przemianami metabolicznymi i działają jako koenzymy. Witaminy występują w żywności w: formie wolnej, formie związanej (głównie z białkami) oraz formie prowitamin.
Produkty pochodzenia roślinnego dostarczają głównie witamin E, K, i β-karotenu oraz witamin C, B6, biotyny, kwasu foliowego…
…, prowadząc do bezpłodności.
Niedobór powoduje zwolnienie perystaltyki jelit i obniżenie napięcia mięśni gładkich przy awitaminozie).
Najbardziej znanym i związanym ze znaczącym niedoborem tiaminy jest choroba beri- beri, cechująca się zmianami degeneracyjnymi w układzie nerwowym oraz zanikaniem mięśni szkieletowych. Do charakterystycznych objawów należy zaliczyć zaburzenia sercowo-naczyniowe, "zapalenie…
…)
Upośledzonego wchłaniania spożytych folianów (alkohol, leki)
Niemożność wykorzystania folianów (niedobory witaminy B12 i/lub metioniny)
Niedobory folianów prowadzą do:
Upośledzenia syntezy kwasów nukleinowych w wyniku czego dochodzi do wrodzonych wad rozwojowych cewy nerwowej (brak lub szczątkowy rozwój mózgu, wodogłowie, przepuklina rdzenia kręgowego, rozczepienie kręgosłupa) a przy tym :
samoistnych poronień…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)