WIELKIE KSIĘSTWO POZNAŃSKIE Zostało utworzone przez Prusy w formie odrębnej prowincji (państwo pruskie dzieliło się bowiem na prowincje). Wyróżniało się jednak pewnymi odrębnościami ustrojowymi:
królowi pruskiemu przyznano tytuł księcia,
własny herb Księstwa - orzeł polski w orle pruskim,
występowanie urzędu namiestnika,
postanowienie utrzymania równouprawnienia języka polskiego z językiem niemieckim,
równouprawnienie w dostępie do urzędów dla Polaków.
Odrębności utrzymały się do powstania listopadowego. W jego wyniku:
zmieniono politykę wobec Księstwa,
ograniczono uprawnienia,
rozpoczęto proces germanizacji,
ostatecznie zlikwidowano odrębności.
W wyniku Wiosny Ludów (1948 r.) i poprzedzającego ją Powstania wielkopolskiego (1846 r.) utracono nadzieje na odzyskanie odrębności. Nastąpiła faktyczna likwidacja Wielkiego Księstwa Poznańskiego - brak formalnych aktów ustanawiających likwidację. NAMIESTNIK nie miał zarządzać prowincją,
przekazywał królowi skargi, prośby, dezyderaty ludności,
wydawał opinie o przepisach, które miały być wprowadzone w Księstwie,
składał propozycje co do obsady stanowisk w administracji i stanowisk kościelnych,
reprezentował króla - w jego imieniu rozdawał łaski, tytuły, odznaczenia,
był instytucją gwarantującą polskość. Na to stanowisko został powołany Antoni Radziwiłł.
Urząd namiestnika przetrwał do 1830 r.
SEJM PROWINCJONALNY Każda prowincja pruska miała taki sejm - Wielkie Księstwo Poznańskie otrzymało go w 1824 r. Sejm Prowincjonalny był organem reprezentującym prowincję - był organem samorządowym.
Składał się z 3 grup posłów, wyłonionych na podstawie archaicznego podziału na stany:
posłowie reprezentujący wielką własność ziemską,
posłowie reprezentujący stan rycerski (22),
posłowie reprezentujący gminy wiejskie (8).
Sejm Prowincjonalny:
wydawał opinie o ustawach dotyczących prowincji, wyjątkowo mógł wydawać opinie o sprawach państwowych - sprawy dotyczące osób, własności, podatków,
przedstawiał zażalenia, petycje dotyczące całej prowincji (w praktyce Sejm przedstawiał królowi kilka memoriałów o sprawach narodowych, np.: w czasie Wiosny Ludów przedstawił memoriał dotyczący konstytucji),
decydował w sprawach samorządu gminnego oraz w kwestiach dotyczących funduszy prowincjonalnych i domów poprawczych.
Decyzje Sejmu wymagały sankcji królewskiej. Ponadto działalność w zakresie samorządu była ograniczona.
Posiedzenia Sejmu były tajne, zbierały się co 3 lata. Obradami kierował marszałek wybierany przez króla.
(…)
… (obwody rejencyjne) - zostały utworzone w miejsce departamentów w 1808 r.,
powiaty - obejmowały wsie oraz mniejsze miasta, natomiast większe miasta stanowiły odrębne powiaty miejskie. W 1872 r. powiaty stały się podstawową jednostką administracyjną,
gminy miejskie - w 1808 r. wydana została ustawa, która określała, a jednocześnie reformowała ustrój gmin w Prusach; potem na ziemiach polskich pozostawiono regulacje z okresu Księstwa Warszawskiego. W 1831 r. wydano przepisy dotyczące ustroju gmin miejskich, które w 1832 r. rozciągnięto na miasto Poznań. W ciągu 20 lat przepisy te rozciągano stopniowo na inne miasta Księstwa. Jednocześnie zniesiono podział na miasta królewskie i prywatne,
gminy wiejskie - początkowo funkcjonowały przepisy Księstwa Warszawskiego, według których na czele gminy stał wójt. W 1824…
…, które miały prawo do zatwierdzania uchwał organizacji miasta bądź ich zawieszania. Władze regencji mogły dyscyplinarnie ukarać burmistrza i zawodowych członków magistratu. Monarcha mógł rozwiązać radę miejską przed upływem kadencji.
Samorząd wiejski
Samorząd najpóźniej wprowadzony. Wiąże się z kwestią uwłaszczenia chłopów (nadania im ziemi, którą użytkowali) i likwidacją reliktów o charakterze feudalnym…
…. Obradami kierował marszałek wybierany przez króla.
Sejm nie miał stałego organu wykonawczego, powoływał jedynie komitety wykonawcze, czyli wydziały, które działały doraźnie.
Sejm odegrał istotną rolę w obronie narodowości polskiej. Było to bowiem jedyne miejsce, gdzie legalnie formułowano skargi i zadania dotyczące realizacji przyrzeczeń króla pruskiego z 1815 PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY
prowincja,
rejencje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)