WARUNKI SKUTECZNOŚCI AKTÓW JEDNOSTRONNYCH
Akt jednostronny wtedy wywołuje skutki prawne (tzn. staje się źródłem
prawnomiędzynarodowego zobowiązania), gdy spełnia łącznie pewne warunki:
1. Akt powinien pochodzić od kompetentnego w danej sferze stosunków organu
państwa. Przyjmuje się przy tym, że:
a) głowie państwa,
b) szefowi rządu,
c) ministrowi spraw zagranicznych
- przysługuje ius representationis omnimodae tzn. są oni uprawnieni do działania w
imieniu państwa w każdym przypadku, nawet, jeżeli nie posiadają szczegółowych
pełnomocnictw. Widać to na poniższym przykładzie:
Sprawa statusu prawnego Wschodniej Grenlandii vel Sprawa Ihlena (Norwegia v. Dania, Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej, 1933 rok)
Spór został bezpośrednio wywołany opublikowaniem przez rząd norweski w dniu 10 lipca 1931 roku deklaracji stanowiącej o zamiarze zajęcia pewnych obszarów Wschodniej Grenlandii położonych pomiędzy równoleżnikiem 71 30' (Carlsberg Fjord) a 75 40' (Bessel Fjord) szerokości północnej, nazywanych w deklaracji Ziemią Eirik Raudes. W ślad za deklaracją rządu norweskiego, norweskie floty rybackie podjęły działania eksploatacyjne w regionie. Wg rządu duńskiego obszar opisany deklaracją norweską był poddany suwerenności Królestwa Danii. Deklaracja i podjęte na jej podstawie działania norweskie były przyczyną wniesienia skargi przez Danię, w której ta ostatnia zwracała się do Trybunału o wydanie orzeczenia stwierdzającego, że „ogłoszenie deklaracji zajęcia i wszelkie kroki podjęte przez rząd norweski stanowią pogwałcenie istniejącej sytuacji prawnej i z tej przyczyny są bezprawne i nieważne.” Rząd Norwegii natomiast oczekiwał od Trybunału stwierdzenia z
jednej strony, że „Dania nie sprawuje suwerenności nad Ziemią Eirik Raudes Land” i potwierdzenia z drugiej, że „Norwegia nabyła suwerenność nad Ziemią Eirik Raudes”.
Argumentując szczegółowo strona duńska wskazywała, że „suwerenność jaką Dania wykonuje nad Grenlandią Wschodnią wykonywana była od odległych czasów, w sposób stały i pokojowy, a do chwili wywołania sporu nie była kwestionowana przez jakiekolwiek państwo”, a także, „że Norwegia traktatowo, a także w inny sposób uznała duńską suwerenność nad całością Grenlandii i nie może tego faktu kwestionować”.
Strona norweska z kolei utrzymywała, że sporne terytorium (po zaniku kolonizacji pod koniec XV wieku) należy kwalifikować (w wieku XX) jako terra nullius, bowiem położone jest ona poza granicami skolonizowanych przez Danię obszarów, a poza nimi (nad całością Grenlandii) Dania suwerenności nie wykonuje. Obok tez podstawowych, jak wspomniano strony przedkładały dalsze, uzupełniające argumenty. Strona duńska wskazywała na przyrzeczenie norweskiego ministra spraw zagranicznych Ihlena poczynione w 1919 roku, które formułowało zobowiązanie Norwegii co do powstrzymania się od jakiejkolwiek okupacji terytorium Grenlandii. Jego złożenie było wynikiem następującego biegu
(…)
…) mogą rodzić
zobowiązania prawne dla państwa, o ile zostały złożone w ramach posiadanych przez
nich kompetencji.
2. Oświadczenie powinno być złożone publicznie. Dopuszczalna jest zarówno forma
ustna, jak i pisemna (np. nota dyplomatyczna skierowana do adresata, wystąpienie w
czasie konferencji prasowej, komunikat biura prasowego urzędu).
3. Oświadczenie powinno być wolne od wad (chodzi tu o wady oświadczenia woli w
rozumieniu art. 46-53 konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, np. błąd,
przekupstwo, działanie w obliczu groźby użycia siły przeciwko państwu).
4. Oświadczenie rodzi obowiązek prawny dla państwa je składającego, gdy jest
sformułowane w sposób niedwuznaczny.
Sprawa zastosowania konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa (Bośnia i Hercegowina v. Serbia i Czarnogóra, MTS, 2007 rok…
… społeczności
międzynarodowej.
Egipska deklaracja dotycząca Kanału Sueskiego (1957 rok)
Zgodnie z postanowieniami Konwencji konstantynopolitańskiej z 1988 roku, Kanał Sueski powinien być otwarty dla wszystkich statków, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny. W 1956 roku prezydent Egipty Gamal Abdel Nasser podjął decyzję o nacjonalizacji Kanału, co sprowokowało tzw. Konflikt sueski. Po jego zakończeniu, dnia 24 kwietnia 1957 roku, rząd egipski przyjął deklarację, w której wyraził swą wolę, by „Kanał Sueski był efektywną i należycie działającą drogą morską, łączącą wszystkie narody świata i służącą ich pokojowi i dobrobytowi”. Jeżeli przyjąć, że powyższa deklaracja była przyrzeczeniem, to skierowana została erga omnes (tj. W stosunku do całej społeczności międzynarodowej. Każdy jej członek mógłby zatem domagać…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)