To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
W arunki poprawności trybów sylogistycznych Mając na uwadze niezawodność trybów sylogistycznych, tradycyjna logika podaje warunki, które powinny spełniać owe tryby, by można je było uznać za niezawodne. Najważniejsze z tych reguł można sformułować następująco :
Obie przesłanki nie mogą być przeczące. Przynajmniej jedna z nich musi być zdaniem twierdzącym.
Jeśli jedna z przesłanek jest zdaniem przeczącym, wniosek musi być również zdaniem przeczącym. Jeżeli obie przesłanki są zdaniami twierdzącymi, to i wniosek musi być zdaniem twierdzącym.
Podane wyżej reguły dotyczyły jakości przesłanek i wniosku. Niżej omówione zostaną reguły dotyczące samych terminów występujących w trybie.
Termin średni musi przynajmniej w jednej przesłance wystąpić jako podmiot zdania ogólnego (M a P lub M e S) lub jako orzecznik zdania przeczącego (S e M lub S o M). O terminie, który występuje jako podmiot zdania ogólnego lub jako orzecznik zdania przeczącego, mówi się, że jest to „termin wzięty ogólnie” lub „termin rozłożony”. Zatem ostatnią regułę można sformułować krócej następująco: termin średni w przynajmniej w jednej przesłance powinien być wzięty ogólnie (inaczej mówiąc: rozłożony). Termin, który we wniosku występuje jako podmiot zdania ogólnego (S a P lub S e P) lub jako orzecznik zdania przeczącego (S e P lub S o P), czyli jest wzięty ogólnie, musi być wzięty ogólnie w przesłance, tzn. musi wystąpić w niej jako podmiot zdania ogólnego (S a M lub S e M) lub orzecznik zdania przeczącego (M e P lub M o P). Innymi słowy mówiąc, termin tylko wtedy może być wzięty ogólnie we wniosku, jeśli był wzięty ogólnie w przesłance. I odwrotnie: termin, który nie był wzięty ogólnie w przesłance, nie może być wzięty ogólnie we wniosku.
Oprócz tych pięciu przedstawionych logika tradycyjna zna jeszcze inne reguły, które jednakże pozwalają się wywieść z tamtych. Szczególnie ważne są te, które dotyczą tzw. „ilości” przesłanek i wniosku (ilość mówi o tym, czy zdanie jest szczegółowe czy ogólne). Wymienimy parę najważniejszych reguł, które o tym mówią.
Obie przesłanki nie mogą być zdaniami szczegółowymi. Przynajmniej jedna z nich musi być zdaniem ogólnym (ogólno-twierdzącym lub ogólno-przeczącym). Jeżeli chociaż jedna z przesłanek jest zdaniem szczegółowym (szczegółowo-twierdzącym lub szczegółowo-przeczącym), to i wniosek musi być zdaniem szczegółowym. Innymi słowy: jeżeli tryb sylogistyczny ma być niezawodny, to nie może on mieć wniosku ogólnego, jeśli jedna z jego przesłanek jest zdaniem szczegółowym.
Tryby sylogistyczne, które czynią zadość wymienionym regułom, są poprawne. Wszystkie pozostałe nie mogą być uznane za prawidłowe. Powyższe reguły można wykorzystać do sprawdzenia prawidłowości pewnych wnioskować. Procedura postępowania sprawdzającego w takich przypadkach jest następująca: 1) danemu wnioskowaniu nadaje się postać sylogizmu, 2) a następnie sprawdza się, czy jest to sylogizm prawidłowy, tzn. czy spełnia podane reguły.
(…)
… się postać sylogizmu, 2) a następnie sprawdza się, czy jest to sylogizm prawidłowy, tzn. czy spełnia podane reguły. Przykład I
Każda planeta jest ciałem niebieskim, każda gwiazda jest ciałem niebieskim, a więc każda gwiazda jest planetą. Zapiszemy powyższe rozumowanie w postaci trybu. Nie trudno dociec, że otrzymamy następujący tryb:
P a M
S a M
------------
S a P
Uzyskany schemat nie spełnia warunku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)