Pi_at-Borcuch. Notatka składa się z 7 stron.
TYPY WYJAŚNIEŃ FAKTÓW SPOŁECZNYCH W naukach społecznych ukształtowały się swoiste metody umożliwiające w różnym stopniu
wyjaśnianie zjawisk, będących przedmiotem zainteresowania tych nauk. Do najbardziej
rozpowszechnionych można zaliczyć następujące metody:
a) porównawczą,
b) historyczną
c) dialektyczną
d) funkcjonalną
e) strukturalną oraz
f) systemową które postaramy się bliżej scharakteryzować.
Ad a. Metoda porównawcza porządkuje w pewnym stopniu naturalną poniekąd skłonność umysłu
ludzkiego do ustalania podobieństw i różnic między postrzeganymi przedmiotami i zjawiskami.
Poprzez analizę porównawczą badanych przedmiotów lub zjawisk można więc uzyskać wiedzę o
występujących prawidłowościach jakie rządzą ich istnieniem i rozwojem. Dzięki tej metodzie można
też dojść do syntezy tego, co wspólne danym przedmiotom badań, czyli dokonać różnych uogólnień i
ustalić pewne ich typy.
Durkheim wyróżniał trzy możliwe postacie tej metody, w zależności od tego, czy brało się pod uwagę
fakty:
1) z jednego i tego samego społeczeństwa;
2) dotyczące kilku różnych społeczeństw tego samego typu;
3) przynależne do kilku społeczeństw różnych typów.
Uważał on, że najbardziej zasadne jest stosowanie jej tylko do pierwszego z wymienionych
przypadków, ponieważ nawet dwa społeczeństwa tego samego typu nie są nigdy identyczne.
Stosowanie tej metody wiąże się więc z koniecznością określenia stopnia porównywalności danych
przedmiotów lub zjawisk, ponieważ często są one — pomimo zewnętrznych bzy formalnych
podobieństw — na tyle różne w swej istocie, że nie kwalifikują się do porównań, z których wynikałyby
bardziej zasadne wnioski. Stosowanie tej metody wymaga zatem co najmniej takiej ostrożności, jak
wnioskowanie przez analogię.
Omawiana metoda bywa często łączona z metodą historyczną, jaką zajmiemy się właśnie w następnej
kolejności.
Ad b. Metoda historyczna — ogólnie biorąc — odrzuca ponadczasowe ujęcia wszelkich zjawisk
społecznych, postulując po prostu takie ich badanie, które będzie nie tylko konkretne, ale będzie
także uwzględniało zachodzące w nich zmiany. Posługiwali się niąm.in. G.B. Vico, JJ. Rousseau, J.G.
Herder, G.W.F. Hegel, A. Comte i W. Dilthey, choć pojmowali ją różnie.
Niewątpliwie poprzez historyczną analizę konkretnych faktów i zjawisk społecznych — ukazującą nie
tylko ich części składowe, ale także i etapy kształtowania się owych części, a tym samym powstawania danego przedmiotu badań — można było znacznie lepiej poznać ich uwarunkowania, niż na innej drodze. Wskazywali na to wyraźnie przedstawiciele metodologii, doskonaląc tą właśnie metodę.
(…)
….
Podstawowym założeniem analizy systemowej jest to, że wszystko i każdy może być badany jako
swoisty s y s t e m, ze względu na:
a) posiadanie sobie właściwej organizacji wewnętrznej oraz
b) istniejące współdziałanie ze swoim środowiskiem.
Interesujący nas przedmiot może być więc za pomocą określonego sposobu ujęcia ukazany nie tylko
jako system, ale równocześnie także, jako pewien subsystem ogólniejszego, będącego dla niego
supersystemem.
W każdym z wyróżnionych systemów możemy zatem poddać analizie różne powiązania i zależności
strukturalne oraz funkcjonalne, jakie istnieją między poszczególnymi elementami, które go
współtworzą, ze względu na ich role w utrzymywaniu i kształtowaniu danego systemu14.
Analiza systemowa pozwala nie tylko na kompleksowe badanie faktów społecznych…
… absolutnej, ukonkretnia się i
tym samym zaprzecza swojej godności. W ten sposób każda teza osiąga swoją antytezę, a ich
przezwyciężeniem staje się synteza, która jest też nową tezą, zmierzającą do kolejnej antytezy, a
następnie syntezy. Tak zwaną „triadę": teza -antyteza -synteza, Hegel uważał za model rozwoju świata.
Według tej koncepcji każda nowa synteza, stająca się kolejną tezą jest równocześnie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)