Pojęcie totalitaryzm - totalitaryzm przeciwstawiany był pluralizmowi, rządom demokratycznym, liberalizmowi
termin został wprowadzony przez włoskich faszystów i dotyczył państwa totalnego, totalitarnego, „wszechobejmującego”, był uznawany za XX-wieczną dyktaturę, jak dotąd wcześniej nieznaną
przymiotnik totalitarny odnoszono zarówno do państw faszystowskich, jak i do państw „realnego socjalizmu” (z jednej strony charakteryzowano państwo totalitarne jako państwo „ideologiczne”, dążące do kontroli nad całokształtem aktywności jednostki ludzkiej w imię określonej ideologii, z drugiej strony podkreślano fikcyjność ideologii i akcentowano określone struktury i mechanizmy sprawowania władzy)
rozmaicie interpretowano przyczyny totalitaryzmu:
~ amerykański politolog, N. S. Timasheff , definiował go jako cechę państwa, polegającą na nieograniczonym rozszerzeniu funkcji państwa
~ niemiecki historyk, H. Buchheim , definiował go jako reżim chcący ukształtować człowieka na obraz własnej doktryny, zakładający i dążący do totalnej kontroli jego myśli
~ C. J. Friedrich i Z. Brzeziński definiowali społeczeństwo totalitarne, w którym:
istnieje oficjalna ideologia, składająca się z doktryny obejmującej wszystkie aspekty życiowe ludzkiej egzystencji (musi być ona biernie akceptowana przez ludzi)
istnieje jedna masowa partia, z liderem na czele
występuje kontrolny monopol takiej partii nad wszelkimi siłami zbrojnymi
wszelkie media są pod ścisłym nadzorem ze strony władzy
występuje system terrorystycznej kontroli policyjnej, skierowanej zarówno wobec „wrogów”, jak i ludności państwa
istnieje centralnie zarządzana gospodarka i kontrola nad nią
Hanna Arendt : (1906-1975), filozof, uczennica Karla Jaspersa, wielka moralistka XX wieku, urodzona w Hanowerze, autorka m.in.: „Korzeniu totalitaryzmu”, „O rewolucji”, „Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła”.
poglądy Arendt :
określała totalitaryzm jako nową formę rządzenia, całkowicie odmienną od despotyzmu, tyranii czy dyktatury
twierdziła, że istotą totalitaryzmu jest całkowite odrzucenie prawa, zastąpionego przez dynamikę ruchu totalitarnego
terror jest irracjonalny - istnieje sam dla siebie
wg niej, źródeł totalitaryzmu należy szukać w antysemityzmie, w ideologii imperializmu, wreszcie - w powstaniu społeczeństwa i ruchów masowych, ruchów, które pozbawiają ludzi autentycznego poczucia uczestnictwa w życiu politycznym
niezrealizowanie wszystkich postulatów rewolucji burżuazyjnej, Arendt również zaliczyła do przyczyn totalitaryzmu
Karl Popper : (1902-1994), filozof związany z pozytywistyczną szkołą wiedeńską, autor głośnej pracy „Logika odkrycia naukowego”, a także „Społeczeństwa otwartego”, „Nędzy historyzmu”.
(…)
… i jego przejściu do społeczeństwa industrialnego, konsumpcyjnego i wiązał z tym procesem nadzieję na zakończenie ery konfrontacji ideologicznej („wolność od biedy” jego zdaniem miała odciągnąć ludzi od ideologii utopijnych)
był zagorzałym zwolennikiem demokracji, wolności formalnych (słowa, prasy, osobistej, politycznej), twierdził, że problemem XX wieku jest deprecjonowanie owych wartości)
Sobór Watykański II…
… modeli społeczno-gospodarczych, które rezygnują z prób stworzenia sprawiedliwego systemu społecznego
sprawiedliwy ład międzynarodowy:
Kościół swe koncepcje sprawiedliwości, poszanowania wolności i godności osoby ludzkiej rozszerzył na stosunki międzynarodowe i międzypaństwowe
papieże domagali się realizacji postanowień Soboru Watykańskiego II w tej materii - postulowali pomoc gospodarczą państw bogatych…
… społeczności wymaga istnienia władzy publicznej
źródłem władzy nie jest wola ludzi - odrzucenie zasady suwerenności ludu, Kościół jednak nie odrzuca możliwości uczestniczenia ogółu ludzi w sprawowaniu władzy
Kościół wyraźnie opowiada się za modelem demokratycznym, gwarantującym równość praw obywatelskich i ochronę praw człowieka, odrzuca bezwzględnie państwa autorytarne i totalitarne
Kościół akceptując…
….
znaczenie Soboru:
zajął się on ważnymi sprawami wewnętrznymi Kościoła
przyczynił się do rozwoju społecznej nauki Kościoła
wprowadził zasadę ekumenizmu między wyznaniami chrześcijańskimi
zreorganizowano kurie i kongregacje (rola papieża pozostała niezmieniona)
poddano weryfikacji doktrynę kościelną
personalizm chrześcijański:
inne terminy: humanizm integralny czy teocentryczny
jego twórcami są: Jacques…
… i dobre dla pracującego człowieka (Kościół wyraźnie sprzeciwia się koncepcji państwa - „stróż nocnego”, a także komunistycznej wizji społeczeństwa)
Kościół zdecydowanie opowiada się za subsydiarną (pomocniczą) rolą państwa (zasada ta została zawarta w encyklice Piusa XI - „Quadragesimo Anno”)
encyklika „Centesimus Annus” Jana Pawła II:
zawiera ona wskazówki Kościoła dotyczące nowej sytuacji społeczno…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)