STATUT MAZOWIECKI z 1260 roku jeszcze pobłażliwie traktował wyrąb w cudzym lesie. STATUT WIŚLICKI z 1347 roku przewidywał już wysokie kary za wyrąb szczególnie cennych gatunków drzew, takich jak dąb i cis, oraz za wyrąb lasów w okolicach słabo zalesionych. Wprowadzał on także ochronę pni bartnych, zabraniał samowolnego wypasu zwłaszcza nierogacizny, a za wzniecenie pożaru w cudzym lesie przewidywał nawet karę śmierci.
STATUT WARCKI z 1420 roku zwiększał liczbę gatunków drzew uważanych za cenne oraz zaostrzał kary za nielegalny wyrąb.
Nieliczne jednak średniowieczne zarządzenia ochronne miały na celu nie tyle ochronę lasów przed nadmierną eksploatacją, ile zabezpieczenie właścicieli przed szkodami wyrządzanymi przez poddanych, sąsiadów i dzierżawców.
Jeszcze w XV i XVI wieku było szereg graniczących ze sobą prywatnych obiektów leśnych, których granice nie były ustalone i z których właściciele korzystali w ilościach i miejscach uznanych przez siebie za odpowiednie. Rozgraniczenie następowało dopiero po sprawach sądowych, kiedy zostały zachwiane proporcje wykorzystywania lasu przez jednego lub kilku współwłaścicieli w stosunku do reszty.
Wraz z wprowadzeniem ograniczeń korzystania z lasu feudałowie starali się również zwiększać swe dochody z lasu przez nakładanie świadczeń na ludność (tzw. gajowe płacone przeważnie owsem), np. za pobieranie drewna, wypasanie inwentarza, wypalanie węgli, pędzenie smoły i dziegciu.
W czasie monarchii wczesnofeudalnej powstawały osady służebne, których ludność zajmowała się eksploatacją lasów panującego, np. BARTODZIEJE, BOBROWNIKI, PSARY (opiekujący się sforami psów myśliwskich), SOKOLNIKI itp. Mieszkańcy tych osad pomagali feudałowi przy organizacji polowań, przy zwózce drewna. W XIII wieku wprowadzono daniny BARTNE (świadczenia miodu), PSARSKIE, BOBROWNICZE 1 ŁOWCZE, które zastąpiono obowiązkiem goszczenia łowców.
Organizacja służby leśnej ukształtowała się już za pierwszych Piastów. Sprawy łowiectwa podlegały kompetencji ŁOWCZYCH i ich pomocników. Osobny urzędnik książęcy, zwany PANEM BOBROWYM nadzorował cenne żeremia bobrów. Bezpośrednią straż leśną stanowili GAJOWNICY. Także poszczególni feudałowie, miasta, a nawet wsie chłopskie utrzymywały takich strażników.
BARTNICTWO 2001
Strona 1 z 2
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)