To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Status elit - ich zachowania i wartości
Należy zastanowić się: czy podmiotowość wyklucza istnienie elit, a z kolei czy elity utrudniają lub wręcz uniemożliwiają podmiotowość ? Nie musi tak być, gdyż autentyczna podmiotowość społeczna i - tym samym polityczna - umożliwia wykreowanie się elit wzorcotwórczych i przywódczych
Pierwotna elita to arystokracja (od słowa aristos = najlepszy) do której należeli najlepsi (niekoniecznie najbogatsi). A więc słowo arystokracja kojarzone było z rządami najlepszych. Szczególnie i nadzwyczajnie najlepszymi z najlepszych byli - przywódcy.
Według Platona najmądrzejsi powinni rządzić w państwie (kierować wytwórcami i dystrybutorami dóbr, ponieważ ich cechy to: chciwość i pożądliwość) oraz obrońcami (odznaczającymi się tylko męstwem i siłą)
Współcześnie mówi się o elicie ( słowo pochodzi od określenia łacińskiego eligere = dokonywać wyboru). Członkowie elity to niejako „wybrańcy”, którzy przeważnie chcieli się odseparować od reszty społeczeństwa. Jednocześnie dążyli oni do obalenia pierwotnej elity. Zwróćmy uwagę na niektóre teorie elit, przede wszystkim w ujęciu (Vilfredo Pareto (1848-1923) oraz Gaetano Mosca (1858-1949).
V. Pareto wyodrębnił „elitę rządząca” - ludzi bezpośrednio lub pośrednio odgrywających rolę w sprawowaniu władzy politycznej, a zatem biorący udział w rządzeniu. Władza sprawowana była albo przez bezpośredni udział w rządzeniu, albo przez instytucje przedstawicielskie. Innymi słowy elita to element aktywny w społeczeństwie, a reszta zaś to bierne masy. Dochodzi zatem do jednokierunkowego wpływu rządzących na rządzonych. V Pareto, wyrażając pogardę wobec mas i nie akceptując ich podmiotowości, uważał że istnieje zjawisko krążenia elit. Dzieje społeczeństw - według V Pareto - to walka elit. Walka elit jest siłą napędowa historii. Elita ulega jednak „zużyciu” i osłabienia, z czasem traci wiarę w swe prawo do rządzenia. Do głosu dochodzi - pisał V Pareto - nowa elita, pozbawiona cech starczych, ożywiająca zapałem resztę społeczeństwa. Członkowie elity wyrażają stanowisko, że elicie należą się łupy. Elita zamknięta, nie uzupełniana nowymi zdolnymi ludźmi jest zagrożona degeneracją i upadkiem. Elitę rządzącą musi zatem charakteryzować stały dopływ talentów. Czyli: konieczna jest mobilność (ruchliwość) elity. Vilfredo Pareto twierdził, że masy są czynne tylko w nadzwyczajnych momentach, bowiem większość ludzi zachowuje się irracjonalnie.
Gaetano Mosca uważał, że społeczeństwo dzieli się w wymiarze dychotomii na dwie zbiorowości.
(…)
… uważał , że elita (establishment) to „klasa polityczna” (co wykazał w pracy: Elita władzy, 1956, Warszawa 1962).Aprobowali tę teorie także Daniel Bell i Carl Friedrich.
Mówi się o elicie władzy w sensie ogólnym. Składają się na nią: - elita władzy ustawodawczej (legislatywy), - elita władzy wykonawczej(egzekutywy),
- władzy sądowniczej (judykatury).
Elita władzy jest produktem struktury politycznej społeczeństwa.
Przypomnijmy: w dziejach ludzkości dochodzi do ciągłych zmian między elitami władzy, która uczestniczy w podejmowaniu decyzji.
Niejednokrotnie zdobywcy, agresorzy aby zaprowadzić władzę na określonym terenie i zapanować nad mieszkańcami, zaczynali od eliminowania istniejących elit. Robili to naziści oraz komuniści. Byli także w dziejach ich poprzednicy , jak np. jakobini.
Elita władzy…
… to polityków do przenoszenia owej odpowiedzialności na szersze kręgi społeczne, często przywołując istotę „praw człowieka” i konieczność ich respektowania. Stąd też istnieje potrzeba upodmiotowienia mas, a by pozycja elity uzyskiwała dostateczną możliwość legitymizacyjną.
Wielokrotnie krytykowane były i są „elity”, oligarchie czy „grupy nomenklaturowe”. Np. czynił to Stefan Kisielewski, gdy głosił pogląd o „dyktaturze ciemniaków”. W systemie komunistycznym proces wymiany elit podlegał patologicznym wynaturzeniom. dobór do elity rządzącej, a więc „nomenklatury” odbywał się w znacznej mierze w oparciu o zasadę selekcji negatywnej. Nie można było wówczas mówić o podmiotowości poza sloganem „dyktatura proletariatu”. Bezpośrednio po 1989 r. wydawało się, że proces formowania się elit w Polsce postkomunistycznej…
… poprowadzony będzie w dobrym kierunku. Twierdzi się, że elity wywodzące się z opozycji antykomunistycznej nie stanęły na wysokości zadania. Ich częstą cechą jest bezceremonialny paternalizm. Mówi się, iż elity „przyspawane” bywają do stołków ! Od czasów III Republiki Francuskiej ( to jest od lat 70-tych XIX wieku) funkcjonuje określenia „republika kolesiów”. Także w obecnej Polsce mówi się o „rzeczypospolitej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)