POEZJA KOSCIELNA
Piesn nowa: Rewolucja Bernardynska
- bernardyni - franciszkanie opowiadający się za rewolucja zakonu (obserwanci), byli za calkowita asceza (jak Franciszek z Asyżu)
- rozlam w kosciele franciszkańskim w XIII w we Włoszech
- XV w - uformowanie się odłamu Obserwantow, przez przeprowadzenie reformy przez Bernardyna ze Sieny
- o wrpwoadzenie obserwantow do Polski zabiegal Kazimierz Jagiellończyk o biskup Zbigniew Oleśnicki - obaj zapraszali Jana Kapistrana - on przybyl do Krakowa i rozwinął tu swa działalność (1453/1454), założył klasztor obserwantow pod wezwaniem sw.Bernardyna ze Sieny - od tej pory obserwanci zwani bernardynami
- nawczesniej powstal klasztor sw.Anny w Warszawie (1454), potem w Poznaniu, Kościanie i Wschowie (1455), w Tarnowie (1460) itp..
- 1467: utworzenie wikariatu bernardyńskiego, pierwszym wikariuszem był Marian z Jeziorka
- ludzie swieccy powol bernardynow się zrzeszali w zgromadzeniu tercjarzy
- bernardyni prowadzili dzialanosc katechetyczna, głosili popularne kazania dla ludu, org.procesje, pierwsze zlobki w Polsce, spiewalik wspolnie z wiernymi piesni
- tematy: kult Maryi jako Matki radosnej i Matki boleściwej, passio (meka Chrystusa) i compassio (meka Maryi), historia Bozego Narodzenia, wniebowstąpienie Chrystusa itp.
Władysław z Gielniowa (ur.ok 1440r., piesni układał do celow modlitewnych)
- 1.VIII.1462 zlozyl sluby zakonne, był bernardynem, Władysław to jego zakonne imie
- od 1486 przez rok pełnił funkcje kustosza w klasztorze krakowskim
- 1487 - wybrany wikariuszem prowincji polskiej
- IX.1504 - decyzja o przeniesieniu Wladyslawa do Warszawy na przełożonego bernardynow w klasztorze Sw.Anny.
- był nazywany „plomiennym kaznodzieja”, przez swoje opisy Meki Pańskiej wprawiające w uniesienie
- 21.III.1505 - podczas kazania uniosl się ponad ambone i dostal ataku serca,zamrl 4.V
Twórczość: (być może jego piesni powstawaly po 1461 r do 1505)
- „Judasz Jezusa przedal” : polska piesn, powstala w r1488, 17 strof,pisany anafora („Jezus” otwiera kolejne strofy) - glowny obiekt kultu Wladyslawa:Jezus i Maryja
- wprowadzil niowe tematy: pasja i compassio, narodziny, pochwala Marii
- dokladnie ukazywal cierpienie Chrystusa i meke Maryi, jej ludzka rozpacz
- „Augustus kiedy królował” - pisany abecedariuszem, historia narodzenia, 23 strofy, 10 astrof pierwszych - opowiesc o narodzinach, za panowania cesarza Augusta, kolejne 4 zwrotki: wezwanie do wiernych by radowali się, kolejne 6 strof:poklon pasterzy i potem czesc narracyjna się konczy, jest jeszcze wezwanie do wiernych by się radowali
- „Już się anieli wiesiela
(…)
… się, kolejne 6 strof:poklon pasterzy i potem czesc narracyjna się konczy, jest jeszcze wezwanie do wiernych by się radowali
- „Już się anieli wiesiela” - apokryf, wniebowzięcie Maryi, 26 strof, ma 4 segmenty narracyjne:1:los Maryi po śmierci Syna, 2:ukazuje się Jej Aniol Bozy i zapowiada jej wziecie do Nieba, ona pragnie przed śmiercią zobaczyc Apostolow.3:przy uśpionej już Maryi pojawia się Chrystus.4…
……”
- w Ewangeliach Meka Maryi zostala uwzgledniona tylko przez Jana
- compassio zawierako coraz wiecej nowych szczegółów:probowano przeniknąć w glab duszy Matki
- najpelniejszy wyraz artystyczny nadano scenie u krzyza w utworze „Stabat mater dolorosa”
- lamenty Matki pod krzyzem to plankt (placz) - utwor ma 8 strof o roznej budowie: 2 pierwsze:4 wersy,apostrofa Maryi do ludzi by wysłuchali jej skargi, te strofy sa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)