Średniowiecze - rozpoczyna się wraz z upadkiem Starożytnego Rzymu (476 rne). W 430 rne zmarł św. Augustyn. Średniowiecze dzieli się na wczesne, dojrzałe i schyłek. Kończy się ono Odrodzeniem (jest to okres odkryć geograficznych, między innymi Ameryki przez Kolumba). Centrum systemu Średniowiecza jest Europa Zachodnia i Środkowa, później Wschodnia. Gospodarka imperium Rzymskiego zaczyna podupadać i zacofywać się, a rozwój od początku zaczyna się w Europie. Powstają nowe miasta, niektóre odradzają się po czasach rzymskich, rozwija się gospodarka towarowa, rzemiosło, które później przekształca się w manufakturę.
Główną sferą gospodarowania jest w dalszym ciągu rolnictwo nadal dosyć nisko rozwinięte (7 - 8 q z 1ha zboża). Poziom techniki jest w dalszym ciągu niewysoki, podobny jak w systemie niewolniczym. Efektywność gospodarowania ma szansę rosnąć ze względu na stosunki społeczne. W okresie tym (za czasów św. Augustyna) mówiło się o niewolnikach, ale byli to ludzie niewolni - zależni od pana, który mógł ich sądzić, karać, pobierać od nich rentę feudalną, ale nie byli oni niewolnikami. Mieli oni swoje prawa, nikt ich nie mógł zabić, rozdzielić z rodziną, sprzedać, a po zapłaceniu renty reszta produkcji pozostawała na jego potrzeby, co było silniejszym bodźcem do bardziej efektywnej pracy niż w niewolnictwie. Własność była tylko ziemska (ziemia ciągle była podstawowym środkiem produkcji). Wolni kmiecie, czyli bogatsi chłopi gospodarujący wraz z rodziną na gospodarstwie, którzy byli całkowicie niezależni od panów. Powoli zachodził proces feudalizacji, który coraz bardziej ograniczając ich doprowadzał do stawania się chłopami poddanymi. Proces ten dokonywał się różnymi drogami. Dokonywało się to poprzez oddanie się chłopów rycerzowi posiadającemu swoja drużynę w opiekę. Chłopi woleli oddawać się rycerzowi za obietnicę ochrony. Również władca oddawał swój podbity teren rycerzowi w lenno. Ziemie te były własnością króla, ale władze nad nimi sprawował rycerz - lennik. Lennik króla mógł posiadać własnych lenników, czyli tzw. lenników w opiece seniora. Przykładem oddania w lenno jest Hołd Pruski, kiedy książę pruski oddał swoje ziemie królowi polskiemu - Zygmuntowi Staremu w opiekę. Feudum to prawo na własności cudzej, czyli oddanie przez wasala pożytku z lenna. Chłopi ostatecznie płacili na utrzymanie rycerza pracując produkcyjnie i wytwarzając w ten sposób nadwyżkę ekonomiczną - rentę feudalną. Chłopi mogli być poddanymi poprzez postać naturalną - oddawali część swojej produkcji, odrobku - pańszczyzna jako praca, a wraz z rozwojem gospodarki towarowo - pieniężnej - renty pieniężnej. Chłopi zostali oczynszowani. Przestali wówczas różnić się od dzierżawców. Chłopa feudalnego można było zwolnić, ale nie wolno ich było bezpodstawnie wyrzucić z obrabianej ziemi. Chłopa oczynszowanego można było wyrzucić, jeśli nie płacił renty. Toczyła się walka miedzy królem, a rycerzami o to, że król mógł w każdej chwili odebrać rycerzowi lenno. Rycerze najpierw zaczęli starać się o lenno dożywotnie, później przekształcili je w spadek. Prawa króla zmniejszyły się, gdyż została mu tylko królewszczyzna. Rycerze wymogli jednak jeszcze prawo do sprzedaży lenna. Była to droga do własności prywatnej pojmowanej tak, jak obecnie. Tak jak w okresie niewolnictwa były majątki wielkie, w posiadaniu książąt i małe - u drobnej szlachty. Drobna szlachta szaraczkowa niewiele różniła się od chłopów (oprócz posiadanego szlachectwa).
(…)
… stany:
Szlachta - od szaraczka do króla Duchowieństwo Chłopstwo, mieszczaństwo, kupiectwo, rzemieślnicy. Stan ten nie posiadał praw publicznych Z pracy stanu trzeciego utrzymywała się szlachta i duchowieństwo. Dla bogacących się mieszczan, rzemieślników i kupców było to niewygodne, więc w rozkwicie Średniowiecza miasta starały się wykupywać od poddaństwa. Niekiedy wyzwalały się same za pomocą pospolitego ruszenia - tworzyły własną siłę zbrojną z cechów robotniczych. Podział produktu był nierówny - nadwyżka dostawała się w ręce szlachty i duchownych. Władza była silna i wyodrębniona od reszty społeczeństwa, ale zdarzały się walki króla z arystokracją oraz między rycerstwem. Głównym elementem ideologii stała się nauka kościoła, który uważał, że górne warstwy powinny zajmować się dolnymi, a dolne…
… rozwinął te poglądy na temat gospodarki towarowej, a mianowicie, że w okresie feudalnym podstawą gospodarki jest rolnictwo, to rozwija się wymiana towarowa i towarowo - pieniężna. Jeśli rozwijają się miasta, to musi istnieć wymiana miasto - wieś, ale także pomiędzy miastami oraz handel z innymi państwami głównie drogą morską - tak, więc rozwija się rynek. Na wybrzeżu Morza Północnego powstają miasta…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)