ROZDZIAŁ II
PRAWODAWSTWO KOŚCIOŁA ŁACIŃSKIEGO
Prawodawstwo Kościoła łacińskiego w ostatnim stuleciu swoje uległo znacznym modyfikacjom, z których najważniejsze zostały zawarte w dwóch kodyfikacjach: z 1917 i z 1983 roku. Ewolucja norm prawnych dokonywała się jako odpowiedź na zmiany zachodzące we wspólnocie Kościoła, pogłębianiem Jego świadomości, co od strony doktrynalnej i pastoralnej zawarł Sobór Watykański II oraz Urząd Nauczycielski Kościoła w okresie posoborowym. Ewolucja prawa znalazła swoje odzwierciedlenie także w reformie uprawnień spowiednika, dlatego w zajmiemy się najpierw omówieniem norm zawartych w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1917 roku, następnie doktryną Soboru Watykańskiego II i okresu posoborowego, by zakończyć tę część pracy zaprezentowaniem prac legislacyjnych, które zaowocowały Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1983 roku.
2.1. Uprawnienia spowiednika według Kodeksu z 1917 r.
Pierwszą w historii Kościoła kodyfikacją prawa zapoczątkował papież Pius X, a zakończył promulgacją Kodeksu jego następca Benedykt XV 27 maja 1917 roku. Wśród 2414 kanonów znalazły się w nim także normy dotyczące zakresu uprawnień spowiednika, zarówno dotyczących samego sakramentu pokuty (rozgrzeszenia), jak również jego uprawnień w zakresie zwalniania z kar kościelnych, dyspensowania od przeszkód małżeńskich oraz przeszkód i nieprawidłowości przy sakramencie święceń.
2.1.1. Władza rozgrzeszania.
Kodeks stanowi, że szafarzem sakramentu pokuty jest tylko kapłan (sacerdos), co oznacza zarówno prezbitera, jak i biskupa, który oprócz władzy święceń, do ważności udzielenia absolucji musi posiadać nad penitentem zwyczajną lub delegowaną władzę jurysdykcyjną. Władza jurysdykcyjna czyli rządzenia, która z ustanowienia Bożego istnieje w Kościele, inna jest dla zakresu zewnętrznego, inna dla zakresu wewnętrznego czyli sumienia, zaś zakres wewnętrzny może być sakramentalny i pozasakramentalny. Władza zwyczajna z mocy samego prawa złączona jest z urzędem; delegowana jest udzielana osobie. Wreszcie władza zwyczajna może być własna lub zastępcza. Z jurysdykcji delegowanej szafarz może korzystać w stosunku do jakichkolwiek wiernych znajdujących się na jego terytorium, a więc także w stosunku do podróżnych i tułaczy, jakiegokolwiek obrządku. Jurysdykcja zwyczajna upoważnia także do spowiadania własnych podwładnych w całym Kościele.
a) Jurysdykcja zwyczajna.
Według Kodeksu z 1917 roku w całym Kościele jurysdykcję zwyczajną do spowiadania posiadali: Biskup Rzymski oraz Kardynałowie, natomiast poszczególni ordynariusze miejsca oraz proboszczowie i inni kapłani zrównani z nimi w prawie, posiadali ją w obrębie własnych terytoriów. Taką samą władzę posiadał także kanonik penitencjarz kościoła katedralnego oraz kolegiackiego oraz przełożony zakonu kleryckiego. W tym ostatnim przypadku konstytucje zakonne określały, którzy przełożeni cieszą się tą władzą.
(…)
…, według kan. 337, § 2.
c) suspensa specjalna od beneficjum:
- całkowita, która pozbawia duchownego nie tylko dochodów z beneficjum, ale także prawa administrowania dobrami beneficjalnymi;
- częściowa, która pozbawia jedynie dochodów z beneficjum.
- interdykt, czyli karę, mocą której wierni pozostający we wspólnocie kościelnej, pozbawieni są pewnych ściśle określonych praw lub czynności świętych.Interdykt…
… się tą władzą.
Zwyczajną władzę spowiadania miał również rektor seminarium w odniesieniu do wszystkich, którzy mieszkali w seminarium.
Nabycie jurysdykcji zwyczajnej następowało z chwilą objęcia urzędu, a utrata jurysdykcji z chwilą utraty urzędu. Władza zwyczajna ustaje również wskutek ekskomuniki, suspensy lub interdyktu - po wyroku stwierdzającym lub skazującym.
b) Jurysdykcja delegowana przez prawo…
…. Należy zauważyć tutaj jednak istotną różnicę. Rozgrzeszenie z grzechu dotyczy zakresu sumienia, natomiast absolucja od cenzur dotyczy zakresu zewnętrznego. Istotnym elementem wspólnym jest to, że cenzura niekiedy uniemożliwia przyjęcie sakramentów, a więc i udzielenia absolucji sakramentalnej. Dotyczy to ekskomuniki i interdyktu personalnego. Ograniczenia władzy rozgrzeszania mogą więc przybrać formę…
…, następnie przytoczyć definicję dyspensy, aby wreszcie dokonać rozróżnienia zakresów, w których dyspensowanie jest możliwe.
Według komentatorów Kodeksu z 1917 roku, przeszkoda małżeńska (impedimentum matrimonii) jest brakiem pewnych wymogów prawnych do ważnego lub godziwego zawarcia małżeństwa u osoby, mającej wstąpić w związek małżeński, czyli okolicznością, która z prawa Bożego lub ludzkiego wstrzymuje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)