To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wykład 6. Stosunki pracy i problemy bezrobocia w środowisku wiejskim
Warunki bytowe ludności wiejskiej w Polsce zawsze były gorsze niż ludności miejskiej. Przez 30 lat industrializacji socjalistycznej (1950-80) wieś była źródłem akumulacji kapitału i zasobów pracy dla socjalistycznego przemysłu. Jedynie w roku 1989 parytet dochodów rolniczych wynosił 150% wobec dochodów pozarolniczych. Transformacja przyniosła wsi liczne problemy, spowodowane zmniejszeniem opłacalności produkcji rolnej, nasyceniem się rynku żywnościowego, ubożeniem społeczeństwa polskiego. Parytet dochodów spadł gwałtownie - 50% w 1991 do 40% w 1999. Dlaczego tak się stało? Nastąpił spadek dochodów realnych w gospodarstwach domowych rolników oraz zmiany na rynku pracy, które spowodowały powrót do rolnictwa tych, którzy nie znaleźli miejsc pracy poza rolnictwem, co spowodowało ukryte bezrobocie. Poprawa sytuacji materialnej mieszkańców wsi wiąże się z możliwością znalezienia dodatkowych miejsc pracy poza rolnictwem. Stworzenie optymalnych warunków życia dla mieszkańców wsi wymaga rozwiązania problemów zatrudnienia i źródeł utrzymania. Praca jest podstawowym czynnikiem pozostawania w centrum lub na marginesie życia społecznego. Obszary wiejskie zarówno w Polsce, jak i w innych krajach charakteryzują się niższymi zasobami kapitału, co prowadzi do ich marginalizacji i wykluczenia społecznego mieszkańców. Polskie obszary biedy lokują się głównie na wsi. Zła, bądź gorsza sytuacja materialna mieszkańców wsi była trwałym elementem ich położenia społecznego. Nawet w okresie prosperity polskiej wsi (koniec lat 80) 30 % rodzin wiejskich dotkniętych było ubóstwem. Istnieje groźba utrwalenia się sfery ubóstwa na wsi, które może stać się dodatkowym wymiarem stygmatyzacji.
Sfera ubóstwa na wsi i w mieście w Polsce (1997) Wieś % mieszkańców
Miasto % mieszkańców
Poniżej minimum socjalnego
62,5
42,7
Poniżej minimum egzystencji
8,7
3,3
Dezagraryzacja gospodarki wiejskiej prowadzi do malejącej roli rolnictwa w kreowaniu miejsc pracy i w wytwarzaniu dochodów mieszkańców wsi. W miejsce dotychczasowej dwuzawodowości pojawia się konieczność rozwoju wielozawodowości na obszarach wiejskich, co oznacza także wykonywanie wielu zawodów przez jednego mieszkańca wsi. Wieś jako obszar staje się środowiskiem wielozawodowym. Oznacza to stworzenie możliwości uzyskiwania przez jej mieszkańców dochodów poza rolnictwem. Tylko coraz trudniej odpowiedzieć na pytanie jak tworzyć oraz skąd wziąć środki na sfinansowanie miejsc pracy w środowisku wiejskim. Jakie są przyczyny tej sytuacji?
Malejące zasoby pracy w środowisku wiejskim są pochodną ekspansji rolnictwa przemysłowego, które wskutek mechanizacji prowadzi do redukcji zatrudnienia,
(…)
… stopa bezrobocia?
Warmińsko-mazurskie (29%)
Lubuskie - 24%,
Zachodnio-pomorskie (24%,
Kujawsko-pomorskie - 21%
Dolnośląskie - 21%,
Przyczyny trudnej sytuacji ekonomicznej mieszkańców wsi:
spadek opłacalności produkcji rolnej.
Przemiany demograficzne - rocznie przybywa 250 tys. osób wkraczających w wiek produkcyjny, z tego 150 tys. na wsi.
Upadek wielu drobnych zakładów produkcyjnych i przetwórczych…
…: kilka godzin dziennie,
kilkadziesiąt godzin w miesiącu,
kilkaset godzin w roku, Typy bezrobocia:
bezrobocie frykcyjne - niewielkich rozmiarów, jest wynikiem zmian dostosowawczych do rynku pracy, pracownik jest bezrobotny przez krótki czas. Uważa się za konieczne w gospodarce rynkowej, nie stanowi problemu społecznego.
Bezrobocie strukturalne - jest znacznym pogłębieniem bezrobocia frykcyjnego. Powstaje…
…, gdyż w okresie boomu gierkowskiego , w roku 1978 współczynnik aktywności zawodowej był w Polsce wyższy na obszarach wiejskich niż w mieście - 73 punkty na wsi i 63 w mieście. Współczynnik ten = liczba zawodowo czynnych /100 osób w wieku 15 lat i starszych. Od 1990 roku zaznaczył się spadek aktywności zawodowej wśród ludności wiejskiej. Między rokiem 1997 a 1998 zmniejszył się ten współczynnik o 12 punktów na wsi. W Polsce na obszarach wiejskich występuje najniższy w historii współczynnik aktywności zawodowej wśród ludności wiejskiej. Różnica poziomów aktywności zawodowej kobiet i mężczyzn jest znaczna i wynosi około 17 punktów. Aktywność kobiet jest relatywnie wysoka i podobna do poziomu krajów Unii, zaś aktywność mężczyzn na wsi znacznie niższa niż w krajach UE. Źródła utrzymania ludności wiejskiej…
… infrastruktury technicznej dużego miasta. Co wnosi informatyzacja do systemu społecznego wsi:
Stanowi instrument włączania wsi w struktury społeczeństwa globalnego,
Tworzy szanse lepszego wykorzystania zasobów lokalnych, także zasobów pracy.
Umożliwia dzięki telepracy odbudowę związku między miejscem zamieszkania (domem) a miejscem pracy (biurem, urzędem, firmą) w społeczeństwie przemysłowym ten związek rozstał…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)