To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
27. Sens ideowy pojęcia socjalizm Źródła: encyklopedia „Białych Plam”, materiały od prof. Bartyzela dotyczące socjalizmu. SOCJALIZM (łac. socialis – społeczny, od socius – wspólny) – 1° wewn. zróżnicowana, zasadniczo na nurt rewolucyjny (radykalny) i ewolucjonistyczny (umiarkowany), ideologia głosząca wyższość własności kolektywnej środków produkcji nad własnością prywatną; 2° oparty na tej ideologii ruch społeczno-polityczny dążący do zniesienia (lub zmiany charakteru) własności prywatnej, a w odłamach radykalnych – także instytucji należących do tzw. nadbudowy ideologicznej (rodziny, klas społecznych, państwa i religii); 3° mający zastąpić te instytucje ustrój, charakteryzujący się zasadniczo tzw. uspołecznieniem własności oraz bezklasowością. Dzieje idei. Termin „socjalizm” pojawił się w 3. dekadzie XIX w.; jego autorstwo przypisywał sobie sensymonista Pierre Leroux (1797-1871), który użył go 1832 w piśmie „Globe”; w rzeczywistości jednak posłużył się nim wcześniej (1827) Robert Owen (1771- 1858), który też przedstawił pierwszy wykład doktryny socjalistycznej w pracy What is Socialism (1841); chociaż socjalizm sensu stricto pojawił się w końcu XVIII w., to jednak za jego protoplastów uznaje się zgodnie twórców kolektywistycznych (lecz nie rewolucyjnych) utopii renesansowych i oświeceniowych. IDEOLOGIA. Ideologia socjalistyczna głosi program uspołecznienia własności i sprawiedliwości dystrybucji dóbr, zniesienia stosunków społecznych opartych na prywatnej własności środków produkcji oraz zbudowania ustroju, w którym społeczna własność środków produkcji stanie się podstawą zniesienia podziałów klasowych i wyzysku oraz zrealizowania zasad sprawiedliwości społecznej; w ramach tak rozumianej ideologii socjalistycznej mieści się na ogół poglądów i doktryn wyrosłych na gruncie krytyki kapitalistycznych stosunków produkcji i postulujących przebudowę społeczeństwa w drodze reform społecznych, a zatem nie tylko jej odmian rewolucyjnych i marksistowskich, ale również współczesnej socjaldemokracji, zmierzającej do stworzenia tzw. społeczeństwa powszechnego dobrobytu, opartego na funkcjonowaniu gospodarki mieszanej, znacznym udziale państwa w tworzeniu gospodarki narodowej i kształtowaniu stosunków społeczno- politycznych, a także innych ideologii lewicowych, głoszący hasła egalitaryzmu oraz pozostających w opozycji zarówno do klasycznego liberalizmu i neoliberalizmu, jak konserwatyzmu. Ruch socjalistyczny rozwijający się od lat 40. XIX w., u schyłku XIX w. podzielił się na: 1) Socjalizm rewolucyjny, który po 1917 roku zdobył władzę w Rosji i Europie Środkowej oraz
(…)
…” (Marksa, Engelsa). Za twórcę socjalizmu
reformistycznego uznaje się Edouarda Bernsteina. Socjalizm ten odrzuca koncepcję walki
klas, rewolucji oraz dyktatury proletariatu, postulując stopniowe zmiany o charakterze
socjalnym i gospodarczym.
Ustrój socjalistyczny charakteryzuje się likwidacją lub przynajmniej marginalizację raz
poddaniem drobiazgowej i uciążliwej kontroli własności prywatnej w gospodarce…
… Bernstein (1850-1932); zanegował podstawowe założenia marksowskiej teorii
kapitalizmu i rewolucji (jak „prawo” koncentracji kapitału i pauperyzacji klasy robotniczej),
odrzucił koncepcję „dyktatury proletariatu” i komunizmu jako celu ostatecznego, zakładając
możliwość ewolucyjnego przejścia do socjalizmu w ramach demokracji „burżuazyjnej” i
parlamentarnej;
Zarówno rewizjonistyczny nurt w marksizmie…
… (począwszy od niem. SPD, 1959), po przejście
na pozycje socjalliberalne, akceptujące kapitalizm i globalizm (manifest „trzeciej drogi”
Gerharda Schrödera i Tony’ego Blaira, 1999),
Istota socjalizmu. Rdzeniem ideologii socjalistycznej jest oświeceniowe pojmowanie
natury ludzkiej, czyli zanegowanie dogmatu o jej skażeniu przez grzech pierworodny;
spowodowało to kardynalną zmianę w rozumieniu problemu wolności…
… wiary w nieograniczone możliwości
ludzkiego rozumu, który poznał prawa rządzące światem, było dekretowanie aktywności
gospodarczej w tzw. gospodarce planowej s. „realnego”.
Uznanie człowieka za wytwór środowiska społeczno-gospodarczego pociągało za
sobą zmianę w pojęciach etycznych; moralność i etyka w tradycyjnym rozumieniu zostały w
s. zdeprecjonowane albo przez zdystansowanie ich jako „archaicznych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)