Sapir-Whorf Hipoteza
Kluczowe pojęcie teorii Sapira: symbolizm, obejmujący złożone systemy odniesienia (mowę, pismo, zapis matematyczna, godła narodowe, sygnalizacje). Znaki używane w tych systemach nie mają znaczenia same w sobie, a zyskują je tylko dla tych, którzy potrafią zinterpretować ich semantyczne odniesienia. Jest to symbolizm „referencyjny", a jego podstawową cechę wyznacza to, iż jest on substytutem innego typu zachowania i jego znaczenia nie da się wyprowadzić bezpośrednio z kontekstu doświadczenia. Także ludzkie zachowania są symboliczne: symbol jest tu skondensowaną formą zachowania zastępczego, pozwalającą jednostce „uwolnić się od ciśnienia afektywnego". Ale podstawowy sens terminu „symbolizm" ogranicza się do „obiektów i znaków przeznaczonych do ukierunkowywania szczególnej uwagi na osobę, rzecz, ideę, zdarzenie, lub planowane działania skojarzone lub nie skojarzone z symbolem w jakikolwiek naturalny sposób".
Ludzka kultura, także rozważana na poziomie abstrakcji, składa się z systemów symbolicznych. Język ma wśród nich najbardziej rozwiniętą formę: jest doskonałym systemem symbolicznym, o idealnie jednorodnym materiale, jako narzędzie wszelkich odniesień i znaczeń dostępnych kulturze tak w formie zaktualizowanej komunikacji, jak i w formie idealnych substytutów komunikacji, jak myślenie. Każda treść kulturowa daje się zawsze wyrazić w języku; materiał językowy symbolizuje dla użytkowników rzeczywiste znaczenia, a nawet je niejako „projektuje". Dzięki językowi człowiek potrafi wyjść poza to, co dane w jego indywidualnym doświadczeniu. Wyodrębniając z doświadczenia jego elementy i kategoryzując je, język tworzy rodzaj potencjalnego, ponadindywidualnego świata, który konstytuuje powszechne porozumienie. Opiera się ono na uczestnictwie we wspólnych systemach symbolicznych, z językiem jako systemem naczelnym. Symbolizm to istota kultury.
Jako doskonały system symboliczny język potrafi przenikać bezpośrednie doświadczenie do tego stopnia, iż trudno oddzielić rzeczywistość zewnętrzną (przyrodniczą i społeczną) od odnoszących się do niej symboli językowych. Np. kultury o świadomości magicznej, gdzie zachodzi identyfikacja słowa i rzeczy. Także dla współczesnego człowieka „wszelkie doświadczenie, rzeczywiste i potencjalne, przesycone jest werbalizmem". Poznajemy świat, nadając nazwy poszczególnym jego obiektom, zdarzeniom i ich związkom.
Inaczej niż w innych formach symbolizmu, przenikanie języka wobec doświadczenia ma charakter kontekstowy; poza formowaniem i interpretowaniem doświadczenia, język może też być jego substytutem. Jest nade wszystko głosową realizacją tendencji do symbolicznego ujmowania rzeczywistości, a dopiero potem narzędziem służącym komunikacji.
Wg Sapira, szczególność symbolizmu językowego sprawia, że ma on pierwszorzędne znaczenie dla uczenia się kultury, myślenia jednostek, a oraz stanowi uprzywilejowane pole badań kultury symbolicznej. Język jest przewodnikiem po rzeczywistości społecznej. Sapir odrzuca pogląd o małym znaczeniu języka w procesach przystosowywania się do rzeczywistości. Uczestnicy kultury nie żyją wyłącznie w świecie „obiektywnym" oraz w świecie dających się zaobserwować działań społecznych. Ich doświadczenie jest zawsze zapośredniczone językowo — rzeczywistość społeczna jest uzależniona od językowych zwyczajów panujących w grupie. Języki zaś nigdy nie są do siebie tak podobne, by można je było uznać za reprezentujące tę samą rzeczywistość.
(…)
… przejawia się w formach językowych, jak i w materiale, z którego jest on zbudowany (spółgłoski, samogłoski, zmiany akcentu, intonacja). Mówiący nie zdaje sobie z tego sprawy, ale zachowuje się tak, jakby doskonale je znał i przyjmował za oczywiste.
Nie wszystkie formy zachowań kulturowych uwidaczniają tak wyraźnie mechanizmy modelowania jak język, ale całość kultury jest przeniknięta wzorcami symbolicznymi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)