To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
MONARCHIA PATRYMONIALNA (poł X w - lata 20 XIV w.):Autorytet króla, sądownictwo początkowo bezpośrednio wykonywane przez władcę. Rozwój organizacji państwowej - przekazywanie obowiązków sędziego urzędnikom (w swoim zastępstwie): w sądzie dworskim 1 z dostojników, w okręgach grodowych komesom/kasztelanom. Nadal każdy mógł iść ze sprawą bezpośrednio do króla. Sądom monarszym do XIII w podlegali również duchowni, spod sądów państwowych wyłączeni niewolnicy. W dobie rozbicia w każdej dzielnicy SĄD KSIĄŻĘCY (sędzia dworski i podsędek czuwali nad przebiegiem procesu) - wszystkie sprawy poza przestępstwami przeciw państwu i monarsze, skargi na urzędników, sprawy o ziemię (bo jej własność określała pozycję społeczną), sprawy dot statusu prawnego osoby, sprawy o regalia itp. + SĄD KSIĄŻĘCY NA WIECU (najważniejsze sprawy, książę opierał wynik o opinie możnowładców. Sądowi księcia podlegał ogół rycerstwa i ludności pospolitej. Prawo nieodpowiednie- wyjęcie możnowładców spod sądownictwa kasztelanów kasztelanów poddanie wyłącznie sądowi książęcemu. SĄD KASZTELAŃSKI (sąd niższy sądownictwa książęcego, kasztelana zastępował sędzia grodowy) - kasztelan musiał wykrywać przestępstwa, ścigać podejrzanych, sądzić ich i karać w sprawach nie zastrzeżonych dla sądu książęcego; podlegała mu ludność kasztelanii; do jego upadku przyznanie duchowieństwu privilegium fori, prawo nieodpowiednie i wyłączenie ludności zależnej w dobrach prywatnych. SĄDY DOMINIALNE - w dobrach immunizowanych sędzią pan dominialny (prawo zwyczajowe polskie lub niemieckie - personalność prawa). SĄDY KOŚCIELNE - I sąd diakona, apelacje do sądu biskupa; oficjał - sędzia duchowny mianowany przez biskupa; sądy w sprawach gdy duchowny był pozwanym (privilegium fori), o naruszenie zasad wiary lub przepisów związanych ze sprawami duchownymi; zasada zezwalająca wyboru sądu przez strony + SĄDY INKWIZYCYJNE. SĄDY PRAWA NIEMIECKIEGO - sądy miejskie: ławniczy (miejski prawa niemieckiego), wielki gajony, gorącego prawa (gdy konieczny szybki wymiar sprawiedliwości), sądy wiejskie (we wsiach na prawie niemieckim, sołtys z ławnikami) zakres miejskich i wiejskich określany w dokumencie lokacyjnym, leńskie (specjalne prawa niemieckiego, podlegali im wójtowie i sołtysi). I sąd wyższy prawa niemieckiego w Chełmnie.
MONARCHIA STANOWA (1320-1454): Stanowy charakter sądów - każdy stan miał własne sądownictwo i odrębne prawo. Dla szlachty SĄDY ZIEMSKIE (z sądu nadwornego doby rozbicia, w każdym województwie/ziemi i sesje w powiatach - potem w powiatach stałe sądy komorników (Małopolska) lub kupców (Wielkopolska, Mazowsze); terminy w których sądził - roczki; XV/XVI w ujednolicenie na wzór Małopolski; wszystkie sprawy gdzie szlachta osiadła jako pozwani) + SĄD GRODZKI (starostowie, sprawy poza kompetencją sądu ziemskiego [m.in. sądzenie szlachty nieosiadłej + osiadłej z 4
(…)
… RADZIECKO-ŁAWNICZY), najważniejsze w I instancji i był zarazem sądem wyższym dla pozostałych sądów miejskich. Kazimierz Wielki powołał dla Małopolski SĄD WYŻSZY PRAWA NIEMIECKIEGO na zamku krakowskim - odwołania do sądu królewskiego SĄD 6 MIAST. Ostatecznie 3 instancje w sądownictwie prawa niemieckiego: sąd ławy i rady, sąd wyższy prawa niemieckiego, królewski sąd 6 miast (najwyższy). SĄDY WIEJSKIE…
… sędzią dla szlachty, potem dla odciążenia sądu królewskiego tworzono w województwach sądy wiecowe, ale od ich wyroków odwoływano się znowu do sądu króla Konieczna była reforma sądownictwa wyższego - w 1578 utworzono Trybunał Koronny (Sądzili reprezentanci szlachty wybierani corocznie na sejmikach deputackich; W sprawach szlacheckich sądzili tylko deputaci szlacheccy; Gdy jedną ze stron był duchowny…
…; zbrodnie obrazy majestatu, zdrada stanu, nadużycia skarbowe, rozbijanie Trybunału lub sejmiku, zbrodnie szlachty zagrożone najsurowszymi karami; prawo łaski w sprawach innych sądów. SĄDY NADWORNE: asesorski (przewodniczył kanclerz/podkanclerzy, asesorami referendarze, sekretarz królewski; sprawy o dobra i dochody królewskie, miast na prawie niemieckim - wypieranie sądu 6 miast; urzędnicy - fachowcy; król…
… w sprawach chłopów z królewszczyzn; działał w interesie skarbu; wyroki wykonywane przez komisarzy; apelacje do Asesorii. SĄDY KAPTUROWE- powoływane przez konfederacje kapturowe działające w bezkrólewiu; koronacja nowego króla; sądziły w trybie przyspieszonym, często z oskarżenia publicznego. SĄDY KONFEDERACJI GENERALNEJ- powoływane przez generalność konfederacji; apelacyjne i najwyższe. SĄDY POLUBOWNE…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)