Romantyzm - tę nazwę można wyprowadzić od słowa romans, istotne są tu elementy: - ogromne znaczenie książki, utworu,
- prymat literatury nad życiem,
- trwa tzw. literaturyzacja życia - życie kształtuje się na wzór literatury, życia bohatera literackiego, np. moda na żółte fraki, samobójstwa, jak w „Cierpieniach młodego Wertera” (romantyzacja zachowań),
- kult książki był powszechny w romantyzmie nawet w literaturze angielskiej, gdzie istnieje nazwa romantyzm.
Łępicki „Świat rzeczywisty i świat książek” - nazwa romantyzm pochodzi od nazwy powieść, polski romantyzm potwierdza to rozumowanie. Romantyków polskich wychowują książki, biografia mówi o estetycznych walorach życia. Funkcjonuje moda na noszenie niebieskiej kamizelki i koszuli, na samobójstwa. Odnajdujemy w utworach mistyfikacje romantyczne. Doszło do Literaturyzacja życia. Mickiewicz wykłada w Lozannie literaturę łacińską. Norwid pisze o jedynej rzeczywistości, która go interesuje - o literaturze. Wszyscy są świadomi tradycji literackiej. Mickiewicz jest romantycznym poetą i wielbi Horacego. Romantyczny - czyli taki jak w powieści.
Przełom romantyzmu, utwory przełomowe to:
- Ballady i romanse,
- Sonety krymskie,
- Maria,
- Konrad Wallenrod.
Przełom to zmiany w literaturze. Doba prześwitu romantycznego o zawiązkach. Pojawia się pytanie: czy preromantyzm to jeszcze oświecenie czy może już romantyzm?
Istnieją dwie koncepcje przełomu: Ewolucyjna - przełom dokonywał się przez wiele lat, ma miejsce heterogeniczność doznań literackich, dolewanie nowego wina do starych dzbanów.
M. Żmigrodzka, A. Kowalczykowa - rodzaj rewolucji. Gwałtowny przełom, zerwanie z tradycją i teraźniejszością. M. Mochnacki przychyla się do drugiej koncepcji, do rzeczywistości estetycznej. Motto: czas nareszcie przestać pisać o sztuce. Ukazuje się dzieło w chwili wybuchu powstania. Zrywa się ciągłość z tradycją. Ma miejsce urzeczywistniona rewolucja. O przełomowości w literaturze decyduje przekształcanie, modyfikacja tradycji, w tej sytuacji nowatorstwo poezji będzie śmielsze. Aktywny stosunek do modyfikowania tradycji widoczny jest też w „Balladach i romansach”. Wyróżniamy tradycję negowaną (klasycyzm polski) i aprobowaną. Mickiewicz odrzuca tradycję literacką, która nie każe sytuować dzieła w odniesieniu do „tu i teraz” autora. Jest to tradycja polskiego sentymentalizmu. Dominującym w tradycji sentymentalizmu jest styl, w którym uderza maniera zdrobnień: perełka,, kwiatek itp. Jest o młodzieńcza maniera Mickiewicza. W literaturze sentymentalnej zdrobnienia podkreślały emocjonalny stosunek do rzeczywistości, wiązek z tą naturą. Ten sam świat przedstawiony, co w sielance, czyli natura w „Balladach i romansach”. Kategoria uczucia i temat miłości też pochodzi z sentymentalizmu, np. „Świtezianka” A. Mickiewicza, „Laura i Filon” Karpińskiego.
(…)
…),
- groteskowe ujęcia,
- występowanie świata nadprzyrodzonego,
- tajemnica jako kategoria,
- narracyjność, zdarzenia w centrum uwagi,
- kategoria czasu.
Ballada jest utworem trójwymiarowym:
- epika (narracyjność),
- liryka (uczuciowość),
- dramat (partie dialogowe, horyzont estetyczny, sceniczność).
Teraz słuszności nabiera pierwsza koncepcja przełomu. Mickiewicz nie przekształca tradycji, czerpie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)