To tylko jedna z 22 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Przełom XVI / XVII w.
Epoka rewolucji naukowej:
„Więcej jest rzeczy na ziemi i w niebie niż się ich
śniło waszym filozofom” (Szekspir)
„Wielu przejdzie i rozszerzy się zakres
nauk” (Księga Daniela)
• 1605-20, Wielkie
ustanowienie nauk
Francisa Bacona:
optymizm co do
możliwości i zakresu
nauki. Statek
(symbolizujący ciekawość
i poznanie) przepływa
Słupy Herkulesa (symbol.
granice wiedzy).
• Nowożytne plus ultra –
jeszcze dalej.
Spór między bogami i tytanami, czyli
racjonalistami i empirystami
ROZUM
!
ZMYSŁ
Y!
Racjonaliści kontynentalni:
Kartezjusz, Spinoza, Leibniz.
Racjonalizm – podejście,
zgodnie z którym jedynym źródłem
wiedzy naukowej jest rozum.
• Wiek XVII – wiek racjonalizmu, wiek wielkich systemów
filozoficznych, prymatu teorii nad praktyką.
• Racjonaliści interesują się metodyczną ścisłością. Ideałem poznania
jest system dedukcyjny. Jego paradygmatem – matematyka,
geometria, logika.
• Przyjmują natywizm (wrodzoność idei)
• Aspiracje naukowe łączą z metafizycznymi. Metafizykę zaś budują na
podłożu epistemologicznym. Ma ona charakter spekulatywny.
• Choć pierwszeństwo dają procedurom racjonalistycznym,
przeprowadzają także eksperymenty (np. Kartezjusz w optyce –
eksperymenty z kulami wypełnionymi wodą, by potwierdzić prawo
załamania).
Empiryści brytyjscy:
John Locke, George Berkeley, David Hume
Empiryzm – stanowisko, zgodnie z którym
źródłem poznania są zmysły,
czyli szeroko rozumiane doświadczenie.
• Wiek XVIII – wiek empiryzmu, przewagi zagadnień praktycznych
nad teorią.
• Empiryści zajmują się medycyną, polityką (Bacon, Locke), naukami
przyrodniczymi i psychologią (Berkeley), na pierwszym miejscu
stawiają doświadczenie, „wielką księgę świata”.
• Negują istnienie idei wrodzonych. Wszelkie idee pochodzą z
doświadczenia.
• Ich filozofia ma charakter krytyczny i analityczny, a także
minimalistyczny.
• Koncentrują się na analizie poznania, krytykują systemy metafizyczne
• Byli także racjonalistami w tym sensie, że rozum był dla nich miarą
wiedzy (a nie źródłem), rozstrzygał, czy percepcje są prawdziwe, czy
fałszywe.
Racjonaliści i empiryści marzyli o jednolitej i
uniwersalnej nauce:
Francis Bacon sformułował kanon wiedzy naukowej (nacisk na indukcyjne zbieranie
danych, dedukcję, stawianie hipotez, potwierdzanie lub falsyfikowanie ich za pomocą
eksperymentów, wyłanianie się praw natury, prognozowanie).
Kartezjusz opierając się na matematyce (mathesis universalis: oczywistość, analiza,
synteza, enumeracja) dokonał zwrotu w filozofii poznania (idealizm
epistemologiczny).
Spinoza i Leibniz pójdą jego tropem, każdy w inny sposób. Spinoza za pomocą
metody geometrycznej; Leibniz – kombinatoryki / charakterystyki uniwersalnej.
Natomiast Locke i Hume odpowiedzą
kontrprojektem empirystycznym. Hume
kwestionując konieczność praw nauki
(pojęcie przyczynowości) stwierdzi, że poza
matematyką nic nie wiemy na pewno,
zatem nauka i filozofia powinny ograniczyć
swoje roszczenia do naukowości.
Spory o możliwości i podstawy poznania, o
ludzką
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)